Hùng Vương (chữ Hán: 雄王) hoặc vua Hùng (chữ Nôm: 𤤰雄) là cơ hội gọi dành riêng cho những vị vua nước Văn Lang của những người Lạc Việt, tồn bên trên vào thời gian thế kỷ 7 cho tới thế kỷ 2 trước công nguyên vẹn.
| Loạt bài Lịch sử Việt Nam |
| ||||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||||||||||||||||||||||||||
Sử liệu[sửa | sửa mã nguồn]
Trong sử liệu nước Việt Nam, Hùng Vương được nhắc tới vô Lĩnh Nam chích quái quỷ (đời Lý-Trần) nằm trong truyền thuyết Âu Cơ-Lạc Long Quân. Đại Việt sử lược đời Trần cũng đều có biên chép "Đến đời Trang Vương ngôi nhà Chu (696-682 trước Công nguyên-ND) ở cỗ Gia Ninh với người kỳ lạ, người sử dụng thuật ảo ảnh qui phục được những cỗ lạc, tự động xưng là Hùng Vương đóng góp đô ở Văn Lang, đặt điều quốc hiệu là Văn Lang, phong tục thuần lương bổng chơn hóa học, chính vì sự người sử dụng lối thắt gút.Truyền được 18 đời đều xưng là Hùng Vương (có phiên bản dịch là Đối Vương, 碓王)."[1] Đại Việt sử ký toàn thư thời Hậu Lê đầu tiên fake Hùng Vương thực hiện quốc tổ.
Trong sử liệu Trung Quốc, tên tuổi "Hùng Vương" được biên chép vô sách Thái Bình quảng ký, thế kỷ loại X, dẫn Nam Việt chí khoảng tầm thế kỷ V: "Vùng khu đất Giao Chỉ đặc biệt phì nhiêu màu mỡ, di dân cho tới ở, thoạt tiên biết trồng ghép. Đất đen giòn xốp. Khí khu đất hùng (mạnh). Vì vậy ruộng ấy gọi là ruộng Hùng, dân ấy là dân Hùng."
Sử kí, quyển 113, Nam Việt liệt truyện, 53, Sách ẩn (thời Nhà Đường – Tư Mã Trinh soạn) dẫn Quảng châu kí chép:
- “Quận Giao Chỉ với ruộng Lạc, dân nhìn nước thủy triều tăng lên giảm xuống nhưng mà thực hiện ăn ở ruộng ấy nên được sắp xếp thương hiệu là kẻ Lạc. Có những chức Lạc Vương – Lạc hầu, những thị trấn tự động đặt điều chức Lạc tướng mạo treo ấn đồng dải xanh xao, tức là chức Lệnh-Trưởng ngày này vậy. Sau tê liệt con cái vua Thục rước quân tiến công Lạc Hầu, tự động xưng là An Dương Vương, trị ở thị trấn Phong Khê.
Cựu Đường thư (viết thời Hậu Tấn – Lưu Hú biên soạn, năm 945 SCN), quyển 41, Chí 21, Địa lí 4, dẫn Nam triều công nghiệp trình diễn chí (viết thời Lưu Tống, 420 – 479) chép:
- “Đất quận Giao Chỉ cực kỳ phì nhiêu màu mỡ, rất lâu rồi với quân trưởng gọi là Hùng Vương, phụ tá là Hùng Hầu...".
Đoạn này tương tự động với mô tả về Giao Chỉ vô Quảng Châu ký (thế kỷ IV) và Thủy Kinh chú (thế kỷ VI) trích Giao Châu nước ngoài vực ký thế kỷ IV. Tuy nhiên những sách này sẽ không ghi là "Hùng Vương" (雄王) nhưng mà ghi là "Lạc Vương" (雒王). Hai chữ này ghi chép tương tự nhau nên rất có thể vẫn với sự lầm lẫn Khi biên chép.
Truyền thuyết[sửa | sửa mã nguồn]
Theo truyền thuyết, Hùng Vương loại I là nam nhi của Lạc Long Quân, đăng quang vô năm 2524 trước công nguyên vẹn, đặt điều quốc hiệu là Văn Lang, phân chia nước thực hiện 15 cỗ, truyền đời cho tới năm 258 trước công nguyên vẹn thì bị Thục Phán (An Dương Vương) của tộc Âu Việt cướp thoát nước.[2] Truyền thuyết về Hùng Vương được biên chép lại thứ tự thứ nhất vào thời gian cuối đời Trần bên trên Hồng Bàng Thị truyện vô sách Lĩnh Nam Trích quái; sau này được sử gia Ngô Sĩ Liên tiến hành Đại Việt Sử kí Toàn thư ở cuối thế kỉ XV.[3]
Xưa con cháu tía đời của Viêm Đế chúng ta Thần Nông là Đế Minh sinh đi ra Đế Nghi, sau Đế Minh nhân chuồn tuần phương Nam, cho tới Ngũ Lĩnh lấy đàn bà Vụ Tiên, sinh đi ra Lộc Tục. Lộc Tục là bậc thánh trí lanh lợi, Đế Minh đặc biệt yêu thương quý, ham muốn cho tới nối ngôi. Lộc Tục cố nhượng bộ cho tới anh, không đủ can đảm vâng mệnh. Đế Minh mới mẻ lập Đế Nghi (anh trai Lộc Tục) là con cái nối ngôi, thống trị phương Bắc là nước Xích Thần, phong Lộc Tục thực hiện Kinh Dương Vương, thống trị phương Nam, những cỗ tộc Bách Việt, gọi là nước Xích Quỷ.[4]
Kinh Dương Vương Khi xuống Thủy phủ, vẫn lấy đàn bà Long Vương Động Đình Quân thương hiệu là Thần Long Long Nữ sinh đi ra Lạc Long Quân. Lạc Long Quân thay cho phụ vương trị nước Xích Quỷ, còn Kinh Dương Vương ko thấu hiểu đã từng đi đâu sau thời điểm truyền vị. Đế Nghi truyền ngôi cho tới nam nhi là Đế Lai thống trị phương Bắc, Đế Lai nhân thiên hạ vô sự nhưng mà chuồn ngao du mọi chỗ, trải qua nước Xích Quỷ, thấy Lạc Long Quân vẫn về Thủy phủ, ngay tắp lự lưu đàn bà của tớ là Âu Cơ ở lại tê liệt.[5]
Lạc Long Quân về bên, thấy Âu Cơ xinh đẹp nhất, ngay tắp lự biến đổi trở nên chàng trai phong tú mỹ lệ, Âu Cơ ưng bám theo, Lạc Long Quân ngay tắp lự rước nường về núi Long Trang. Hai đứa ở cùng nhau 1 năm, sinh đi ra quấn trăm trứng, sinh đi ra trăm con người nam nhi dũng cảm khác người. Lạc Long Quân ở lâu bên dưới Thủy phủ, Âu Cơ vốn liếng là kẻ Bắc quốc, lưu giữ ngôi nhà ngay tắp lự gọi Long Quân về bên. Âu Cơ thưa với Lạc Long Quân:
- Thiếp vốn liếng người Bắc, nằm trong ở một điểm với Quân, sinh được một trăm nam nhi nhưng mà ko gì cúc chăm sóc, xin xỏ nằm trong bám theo nhau không nên xa xăm vứt, tạo nên tớ là kẻ ko ông xã, ko phu nhân, 1 mình vò võ.
Lạc Long Quân bảo rằng:
- Ta là loại dragon, phát triển ở Thủy tộc; nường là như là Tiên, người bên trên khu đất, vốn liếng chẳng như nhau, tuy rằng rằng khí âm khí và dương khí hợp ý và lại với con cái tuy nhiên phương viên sự không tương đồng, thủy hỏa tương tự khắc, khó khăn nhưng mà ở bên nhau ngôi trường cửu. Bây giờ cần ly biệt, tớ rước năm mươi con cái về Thủy phủ, phân trị những xứ, năm mươi con cái bám theo nường phía trên khu đất, phân chia nước nhưng mà thống trị, cho dù lên núi xuống nước tuy nhiên với việc thì nằm trong nghe ko được vứt nhau.[5]
Âu Cơ nằm trong năm mươi người nam nhi ở bên trên Phong Châu, tự động tôn vinh người con cái trưởng lên thực hiện vua, lấy hiệu là Hùng Vương.[5]
Hùng Vương đăng quang, đặt điều quốc hiệu là Văn Lang, phân chia nước đi ra thực hiện 15 cỗ là: Giao Chỉ, Chu Diên, Vũ Ninh, Phúc Lộc, Việt Thường, Ninh Hải, Dương Tuyền, Lục Hải, Vũ Định, Hoài Hoan, Cửu Chân, Bình Văn, Tân Hưng, Cửu Đức; đóng góp đô ở cỗ Văn Lang, Phong Châu.
Trong Đại Việt Sử ký Toàn thư, sử gia Ngô Sĩ Liên với câu nói. bàn:
Sự nghiệp[sửa | sửa mã nguồn]
Lãnh thổ của nước Văn Lang được xác lập ở điểm đồng vị sông Hồng, phía hướng đông bắc giáp với Âu Việt, phía tây-bắc với mọi tỉnh miền bắc nước ta nước Việt Nam và một trong những phần khu đất tỉnh Quảng Tây, Trung Quốc ngày này, phía tấp nập giáp với biển lớn Đông, phía tây tiếp giáp và xuôi theo mặt hàng núi Hoàng Liên Sơn (thuộc Tỉnh Lào Cai, Sơn La ngày nay), phía nam giới giáp Hồ Tôn Tinh (hay Hồ Tôn), một vương quốc Champa cổ. Dân số của Văn Lang khoảng tầm 40, 50 vạn người, đa số phân bổ ở điểm trung du, hạ du sông Hồng và sông Mã.
Hùng Vương sai những em trai phân trị, đặt điều em loại thực hiện Tướng võ, Tướng văn. Tướng văn gọi là Lạc Hầu, Tướng võ là Lạc Tướng, nam nhi vua gọi là Quan Lang, đàn bà vua gọi là Mị Nương, quan liêu Hữu ty gọi là Bố Chính, thần bộc, quân lính gọi là nô tỳ, xưng thần là khôi, đời phụ vương truyền con cái nối gọi là phụ đạo, thay cho đời truyền nhau cho tới hiệu là Hùng Vương ko thay đổi.[7]
Sách Đại Việt Sử ký Toàn thư chép phần thứ nhất gọi là là Kỷ Hồng Bàng thị, 3 tè mục là Kinh Dương Vương, Lạc Long Quân và Hùng Vương. Sách Lĩnh Nam chích quái quỷ gọi là là Truyện Hồng Bàng.[8]
Theo sách Khâm toan Việt sử Thông giám cương mục: Theo sách An Nam chí nguyên của Cao Hùng Trưng chép. Giao Chỉ ngẫu nhiên đặt điều thực hiện quận thị trấn, bấy giờ với ruộng Lạc, bám theo nước triều tăng lên giảm xuống nhưng mà làm đồng, khai khẩn ruộng ấy là Lạc dân, cai trị dân ấy là Lạc Vương, người canh ty việc là Lạc Tướng: đều người sử dụng ấn đồng thao xanh xao. Nước gọi là Văn Lang. Phong tục thuần phác, mộc mạc, chưa xuất hiện chữ nghĩa, còn người sử dụng lối thắt nút chạc thực hiện vết ghi nhớ; truyền được chục tám chi.[9]
Có một trong những mối cung cấp sử học tập ghi chép về bờ cõi của vua Hùng, phía tây cho tới Ba Thục (Tứ Xuyên, Trung Quốc), phía bắc cho tới hồ nước Động Đình (Hồ Nam, Trung Quốc), phía nam giới giáp nước Hồ Tôn, tức nước Chiêm Thành,[7] là lầm lẫn với nước Xích Quỷ vô truyền thuyết của những người Bách Việt cổ. Nước Văn Lang nằm trong tộc người Lạc Việt chỉ là 1 vô số những tộc người Bách Việt, và cũng chính là tổ tiên của những người Kinh ngày này. Lạc Việt cùng theo với Âu Việt là 2 tộc người Bách Việt sinh sống bên trên vùng khu đất phía nam giới. Sau này An Dương Vương (tên thông thường gọi là Thục Phán), vua nước Âu Việt (nằm ở phía tây-bắc nước Văn Lang), vượt mặt vua Hùng của nước Văn Lang lập nên nước Âu Lạc. Dân số Âu Lạc thời này cũng chỉ ở mức 70 vạn, 80 vạn người. Nếu bờ cõi Văn Lang ham muốn giáp Ba Thục, Tứ Xuyên và Hồ Động Đình, Hồ Nam thì cần bao hàm cả những tỉnh Quý Châu (diện tích 176.167 km²) và Hồ Nam (diện tích 210.000 km²), phần rộng lớn tỉnh Vân Nam (diện tích 394.000 km²), một trong những phần tỉnh Quảng Tây (diện tích 236.700 km²) của Trung Quốc.
Ngoại giao[sửa | sửa mã nguồn]
Theo truyền thuyết, năm 2557-2258 TCN, tức năm Mậu Thân loại 5 đời Đường Nghiêu, Hùng Vương sai sứ lịch sự tặng vua Nghiêu con cái rùa thần có lẽ rằng rộng lớn ngàn tuổi hạc, bản thân rùa rộng lớn tía thước, bên trên sườn lưng với văn khoa đẩu ghi việc kể từ Khi trời khu đất mới mẻ ngỏ đem về bên sau. Vua Nghiêu sai chép lấy gọi là Quy lịch (lịch rùa). Tuy nhiên trên đây đơn thuần truyền thuyết chứ không tồn tại biên chép chủ yếu sử xác nhận.
Năm 1110 TCN, chủ yếu sử Trung Quốc ghi rằng với xứ Việt Thường sai sứ qua quýt tặng Chu Thành vương vãi một con cái chim trĩ white.[10]
Văn hóa[sửa | sửa mã nguồn]
Thời Lạc Long Quân trị vì thế, ngôi nhà vua dạy dỗ dân ăn diện, chính thức với trật tự động về vua tôi, tôn ti, với luân thông thường về phụ vương con cái, phu nhân ông xã.
Dân ở rừng núi xuống sông ngòi tiến công cá, thông thường bị uỷ thác long thực hiện sợ hãi nên tâu lại với Hùng Vương. Hùng Vương bảo rằng: Ở núi là loại dragon cùng theo với thủy tộc với không giống, bọn bọn chúng ưa đồng nhưng mà ghét bỏ dị vì vậy mới mẻ xâm hại. Bèn lấy mực xăm hình thủy quái quỷ ở thân ái thể, tránh khỏi nàn uỷ thác long gặm sợ hãi. Tục xăm bản thân của Bách Việt chính thức kể từ trên đây.
Ban đầu vì thế ăn diện ko đầy đủ, cần lấy vỏ cây thực hiện áo đem, mạng cỏ ống thực hiện chiếu ở, lấy cốt gạo thực hiện rượu, lấy cây quang đãng thầy thuốc, cây soa đồng thực hiện bánh; lấy thay cho thú, cá tôm thực hiện nước mắm; lấy rễ gừng thực hiện muối; lấy dao cày, lấy nước ghép, khu đất trồng nhiều gạo nếp, lấy ống tre thổi cơm trắng. Gác cây thực hiện ngôi nhà nhằm tách hổ báo; tách ngắn ngủi đầu nhằm tiện vô rừng núi, con cái đẻ đi ra lót lá chuối cho tới ở, ngôi nhà với người bị tiêu diệt thì giã cối gạo khiến cho láng giềng nghe chạy cho tới canh ty. Trai gái cưới nhau trước không còn lấy muối hạt thực hiện lễ căn vặn, rồi sau mới mẻ giết mổ trâu nhằm thực hiện lễ trở nên thơm, rước cơm trắng nếp vô vào chống nằm trong ăn cùng nhau cho tới không còn, rồi sau mới mẻ tương thông.[5]
| “ | Lúc giờ đây, vua tôi nằm trong chuồn cày, phụ vương con cái tắm cộng đồng sông ko phân chia số lượng giới hạn, ko phân biệt oai quyền, loại bậc. Dân đều vẽ bản thân, hấp thụ nước vị mũi, bên nhau mừng rỡ đùa vô trò vè.[11] | ” |
| — Lịch triều hiến chương loại chí | ||
Lãnh thổ[sửa | sửa mã nguồn]
Lãnh thổ nước Văn Lang được sách Đại Việt Sử ký Toàn thư chép: Đông giáp biển lớn Nam Hải, tây cho tới Ba Thục, bắc cho tới hồ nước Động Đình, nam giới giáp nước Hồ Tôn, tức nước Chiêm Thành, ni là Quảng Nam ngày này.
Hùng Vương phân chia nước Văn Lang thực hiện 15 cỗ là Giao Chỉ, Chu Diên, Vũ Ninh, Phúc Lộc, Việt Thường, Ninh Hải, Dương Tuyền, Lục Hải, Vũ Định, Hoài Hoan, Cửu Chân, Bình Văn, Tân Hưng, Cửu Đức, đóng góp đô ở cỗ Văn Lang. Theo sách Lĩnh Nam Chích Quái thì 15 cỗ là: Giao Chỉ, Chu Diên, Ninh Sơn, Phúc Lộc, Việt Thường, Ninh Hải, Dương Tuyền, Quế Dương, Vũ Ninh, Hoài Hoan, Cửu Chân, Nhật Nam, Quế Lâm, Tượng Quận.
Mười lăm cỗ bám theo sách Khâm toan Việt sử Thông giám cương mục chép kể từ sách Dư địa chí của Nguyễn Trãi, Nguyễn Thiên Túng:
- Sơn Nam (bây giờ là thủ đô, Tỉnh Nam Định, Hưng Yên) xưa là cỗ Giao Chỉ. Sơn Tây xưa là cỗ Chu Diên, cỗ Phúc Lộc. Kinh Bắc (nay là Bắc Ninh) xưa là cỗ Vũ Ninh. Thuận Hóa (bây giờ là kể từ Hải Lăng nằm trong Quảng Trị cho tới Điện Yên nằm trong Quảng Nam) xưa là cỗ Việt Thường; An Bang (bây giờ là Quảng Yên) xưa là cỗ Ninh Hải; Thành Phố Hải Dương xưa là cỗ Dương Tuyền; TP Lạng Sơn xưa là cỗ Lục Hải; Thái Nguyên, Cao phẳng xưa là cỗ Vũ Định nội ngoại; Nghệ An xưa là cỗ Hoài Hoan; Thanh Hóa xưa là cỗ Cửu Chân; Hưng Hóa và Tuyên Quang xưa là cỗ Tân Hưng; Còn nhị cỗ Bình Văn và Cửu Đức thì đều khuyết nghi ngại. Nay khảo ở sách Tấn chí, quận Cửu Đức vì thế ngôi nhà Ngô đặt điều, ni là khu đất thành phố Hà Tĩnh. Sử cũ chua tức là nước Chiêm Thành, giờ đây là khu đất Tỉnh Bình Định.
Diệt vong[sửa | sửa mã nguồn]
Theo Đại Việt Sử ký Toàn thư, cuối thời Hùng Vương, vua với người đàn bà vô nằm trong xinh đẹp nhất. Thục Vương nghe giờ, ngay tắp lự sai người cho tới cầu thơm. Hùng hầu can rằng Thục vương vãi chỉ lấy cớ hôn nhân gia đình nhằm xâm lăng nhưng mà thôi. Thục vương vãi rước lòng oán thù dỗi. Về sau Hùng Vương gả đàn bà cho tới Sơn Tinh, Thục vương vãi căm dỗi, dặn dò con cái con cháu cần khử nước Văn Lang.[12]
Cháu Thục vương vãi là Thục Phán nối ngôi, với dũng lược, rước quân xâm lăng Văn Lang. Hùng Vương với binh hùng tướng mạo mạnh vượt mặt Thục Phán. Hùng Vương bảo Thục Phán rằng: Ta với mức độ thần, nước Thục ko sợ hãi ư?, rồi bỏ bễ giang sơn, chỉ lo phiền ăn uống hàng ngày mừng rỡ đùa. Khi quân Thục kéo sát cho tới điểm, vua còn say mượt ko tỉnh. Tỉnh dậy, Hùng Vương nằm trong đàng, thổ huyết nhảy xuống giếng bị tiêu diệt, lính tráng đầu mặt hàng Thục Phán. Từ trên đây vô sử sách nước Việt bước lịch sự kỷ mới mẻ gọi là Kỷ ngôi nhà Thục.[12]
Sử gia Ngô Sĩ Liên nhận định rằng chuyện Sơn Tinh - Thủy Tinh đặc biệt quái quỷ đản, chỉ tạm thời thuật lại nhằm để lại sự nghi hoặc.[12]
Các đời vua[sửa | sửa mã nguồn]
Theo Đại Việt Sử ký Toàn thư, tính kể từ thời Kinh Dương Vương (2879 TCN) cho tới không còn thời Hùng Vương (năm 258 TCN) kéo dãn 2.622 năm. Nhà nước Văn Lang tồn bên trên cho tới năm 258 TCN thì bị Thục Phán (tức An Dương Vương) kiêm tính.[13][14]
| Đời vua | Vương hiệu | Chữ Hán Nôm | Năm trị vì thế bám theo fake thuyết[15] | Ghi chú |
|---|---|---|---|---|
| Thượng Tổ | Kinh Dương Vương | 涇陽王 | 2879 TCN? – 2794 TCN? | Húy là Lộc Tục (祿續), nằm trong chi Càn. |
| Thái Tổ | Lạc Long Quân | 駱龍君 | 2793 TCN? – ? | Hiệu là Lạc Long Quân (駱龍君 hoặc 雒龍君 hoặc 貉龍君). Húy là Sùng Lãm (崇纜), nằm trong chi Càn hoặc Khảm. |
| 1 | Hùng Đức Vương | 貉龍君 | Không rõ | Người con cái cả của Lạc Long Quân, nằm trong chi Khảm.
Thành lập Vương triều loại nhất. |
| 2 | Hùng Hiền vương | 雄賢王 | Không rõ | Thuộc chi Khảm.
Thành lập Vương triều loại nhị. Xem thêm: tải trò chơi ai là triệu phú miễn phí |
| 3 | Hùng Lân vương | 雄麟王 | ? – 2253 TCN | Xưng vị Lân Lang, nằm trong chi Cấn (支艮).
Thành lập Vương triều loại tía. |
| 4 | Hùng Diệp vương | 雄曄王 | 2254 – 1913 TCN | Xưng vị Bửu Lang, nằm trong chi Chấn (支震).
Thành lập Vương triều loại tư. |
| 5 | Hùng Hi vương | 雄犧王 | 1912 – 1713 TCN | Xưng vị Viên Lang, nằm trong chi Tốn (支巽).
Thành lập Vương triều loại năm. Phần phía bên trái chữ "hi" 犧 là cỗ "ngưu" 牛. |
| 6 | Hùng Huy vương | 雄暉王 | 1712 – 1632 TCN | Xưng vị Pháp Hải Lang, nằm trong chi Ly (支離).
Thành lập Vương triều loại sáu. |
| 7 | Hùng Chiêu vương | 雄昭王 | 1631 – 1432 TCN | Xưng vị Lang Liêu, nằm trong chi Khôn.
Thành lập Vương triều loại bảy. |
| 8 | Hùng Vĩ vương | 雄暐王 | 1431 – 1332 TCN | Xưng vị Thừa Vân Lang, nằm trong chi Đoài (支兌).
Thành lập Vương triều loại tám. |
| 9 | Hùng Định vương | 雄定王 | 1331 – 1252 TCN | Xưng vị Quân Lang, nằm trong chi Giáp (支甲).
Thành lập Vương triều loại chín. |
| 10 | Hùng Hi vương | 雄曦王 | 1251 – 1162 TCN | Xưng vị Hùng Hải Lang, nằm trong chi Ất (支乙).
Thành lập Vương triếu loại chục. Phần phía bên trái chữ "hi" 曦 là cỗ "nhật" 日. |
| 11 | Hùng Trinh vương | 雄楨王 | 1161 – 1055 TCN | Xưng vị Hưng Đức Lang, nằm trong chi Bính (支丙).
Thành lập Vương triều loại chục một. |
| 12 | Hùng Vũ vương | 雄武王 | 1054 – 969 TCN | Xưng vị Đức Hiền Lang, nằm trong chi Đinh.
Thành lập Vương triều loại chục nhị. |
| 13 | Hùng Việt vương | 雄越王 | 968 – 854 TCN | Xưng vị Tuấn Lang, nằm trong chi Mậu (支戊)
Thành lập Vương triều loại chục tía. |
| 14 | Hùng Anh vương | 雄英王 | 853 – 755 TCN | Xưng vị Chân Nhân Lang, nằm trong chi Kỷ (支己).
Thành lập Vương triều loại chục bốn |
| 15 | Hùng Triêu vương | 雄朝王 | 754 – 661 TCN | Xưng vị Cảnh Chiêu Lang, nằm trong chi Canh (支庚).
Thành lập Vương triều loại chục lăm. |
| 16 | Hùng Tạo vương | 雄造王 | 660 – 569 TCN | Xưng vị Đức Quân Lang, nằm trong chi Tân (支辛).
Thành lập Vương triều loại chục sáu. |
| 17 | Hùng Nghị vương | 雄毅王 | 568 – 409 TCN | Xưng vị chỉ bảo Quân Lang, nằm trong chi Nhâm.
Thành lập Vương triều loại chục bảy. |
| 18 | Hùng Duệ vương | 雄睿王 | 408 – 258 TCN | Xưng vị Lý Văn Lang hoặc Mai An Tiêm.
Thành lập Vương triều loại chục tám. |
Chú ý: "雄犧王" và "雄曦王" tuy rằng đều hiểu là "Hùng Hi Vương" tuy nhiên chữ "hi" vô nhị tên thường gọi này không giống nhau về tự động dạng và ý nghĩa sâu sắc.
Nghi vấn[sửa | sửa mã nguồn]
Trong cuốn Việt Sử xài án ghi chép năm 1775, người sáng tác Ngô Thì Sĩ trầm trồ băn khoăn: "Người tớ ko cần là vàng đá, sao lại sinh sống lâu được như thế? Điều ấy càng ko thể hiểu được?"
Hùng Vương loại I sinh vào năm 2879 trước công nguyên vẹn, Hùng Vương loại XVIII lại thất lạc năm 258 trước công nguyên vẹn. Nếu tính bám theo giới hạn tuổi tầm thì từng vị vua sinh sống cho tới 145 năm (!?), vượt lên chênh chéo đối với thời điểm hiện tại. Theo Nguyễn Khắc Thuần vô "Thế loại những triều vua Việt Nam"[16] thì lý giải yếu tố này nằm trong một trong các nhị ý kiến đang rất được những ngôi nhà sử học tập tạm thời chấp nhận: 18 vị vua Hùng ko cần là 18 cá thể ví dụ, nhưng mà là 18 chi (nhánh/ngành), từng chi đó lại bao gồm có rất nhiều vị vua thay cho phiên nhau trị vì thế và người sử dụng cộng đồng vương vãi hiệu. Thậm chí số lượng 18 rất có thể nên làm hiểu là số lượng biểu tượng ước lệ, vì thế 18 là bội số của 9 - vốn liếng là một trong những linh so với người Việt.
Cũng với những fake thuyết về một vương quốc cổ là Việt Thường. Cổ sử Trung Hoa với chép: vô thời Chu Thành Vương (1042-1021 TCN) với đứa ở Việt Thường cho tới dưng chim trĩ white. Khi sứ fake Việt Thường về nước, vì thế ko biết đàng nên Chu Công vẫn cho tới lấy năm cỗ xe cộ bình xa xăm (軿車, xe cộ với mùng che thời xưa) sửa trở nên xe cộ chỉ nam giới rồi cung cấp cho tới sứ fake sẽ giúp sứ fake xác lập phương phía. cũng có thể đề ra fake thiết: hoặc Văn Lang là quốc gia kế tiếp tục Việt Thường, Khi Văn Lang thay cho thế Việt Thường vẫn gọi là Việt Thường thực hiện một trong các 15 cỗ của mình; hoặc Việt Thường là 1 cỗ lạc vô quốc gia Văn Lang. Cả Văn Lang và Việt Thường đều rất có thể xếp vô thời kỳ những vua Hùng, thương hiệu nước thì rất có thể đặt điều kể từ Khi xây dựng nhằm gọi tuy nhiên thương hiệu thời đại Hồng Bàng thì chắc chắn rằng trong tương lai những sử gia tự động đặt điều cho tới dễ dàng bố trí và bám theo dõi.
Theo những phân tích văn hóa truyền thống đồng vị sông Hồng của Liam C. Kelley, thì những vua Hùng là truyền thuyết vì thế giới trí thức Nho học tập bên trên đồng vị sông Hồng thời trung đại dùng như 1 minh triệu chứng cho tới phiên bản sắc riêng rẽ, tách biệt với những định nghĩa nằm trong di tích văn hóa truyền thống nhưng mà người Trung Hoa gia nhập vô nước Việt Nam. Và rồi chủ yếu chúng ta vẫn phụ thuộc vào những văn phiên bản xưa cổ nhằm lấy vật liệu và hứng thú nhằm mục tiêu thi công một lịch sử dân tộc rưa rứa một phiên bản sắc phiên bản địa cho tới phiên bản thân ái bản thân, vì thế này đã góp sức cho tới việc phát minh đi ra một phiên bản sắc địa hạt. Theo ông, truyền thuyết về vua Hùng vốn liếng được chính thức vị giới tinh tuý Hán hóa ở miền Bắc nước Việt Nam thời trung đại được người nước Việt Nam ngày này phụ thuộc vào nhằm cách tân và phát triển vô xuyên suốt nửa thế kỉ qua quýt. Dưới sự phân bổ của công ty nghĩa dân tộc bản địa ở nước Việt Nam, những truyền thống lịch sử được thi công của giới tinh tuý thời trung đại này giờ trên đây đang trở thành những chân lí ko thể thay cho thay đổi cho dù người tớ chính thức xét lại lịch sử dân tộc.[3]
Thờ cúng[sửa | sửa mã nguồn]
Vào thời ngôi nhà Nguyễn, miếu Lịch Đại Đế Vương được dựng từ thời điểm năm Minh Mạng loại 4 (1823) bên trên địa phận xã Dương Xuân, phía nam giới, ngoài kinh trở nên Huế, thờ nhiều hero vô tê liệt với Kinh Dương Vương, Lạc Long Quân, Hùng Vương.[17][18] Giỗ Tổ Hùng Vương hoặc Lễ hội Đền Hùng là 1 ngày lễ nghỉ của nước Việt Nam. Đây là ngày hội truyền thống lịch sử của những người Việt nhằm mục tiêu tưởng niệm công phu dựng nước của những vua Hùng. Nghi lễ truyền thống lịch sử được tổ chức triển khai thường niên vào trong ngày mồng 10 mon 3 âm lịch bên trên Đền Hùng, TP. Hồ Chí Minh Việt Trì, tỉnh Phú Thọ tuy nhiên được dân Việt vô rưa rứa ngoài nước đều kỷ niệm. Năm 1954, Sài Gòn với buổi họp mặt với quân lính những Trung đoàn Thủ Đô, trung đoàn 36, trung đoàn Tu Vũ..., vẫn thưa rằng: "Đền Hùng thờ những vua Hùng. Hùng Vương là kẻ gây dựng đi ra VN, là Tổ tiên của dân tộc bản địa tớ. Ngày xưa, những vua Hùng vẫn với công dựng nước, ngày này Bác con cháu tớ cần bên nhau lưu giữ lấy nước".[19]
Tại Thành phố Sài Gòn, nhiều hạ tầng thờ tự động vua Hùng được bà con cái xây dựng nhằm thờ phượng như Đền thờ Hùng Vương bên trên hẻm 22/93 đàng Trần Bình Trọng bên trên phường 1 ở Q5 được thi công trước năm 1970, ngoại giả còn tồn tại Tổ đình Quốc Tổ Lạc Hồng bên trên số 94 đàng Nguyễn Thái Sơn quận Gò Vấp, Đền Hùng Vương bên trên số 261/3 đàng Cô Giang ở quận Phú Nhuận và Đền thờ Quốc tổ Hùng Vương bên trên số 166/3 đàng Đoàn Văn Bơ ở Quận 4[20]
Tên gọi "Hùng Vương"[sửa | sửa mã nguồn]
Tên Hùng Vương cũng rất được đặt điều cho những thương hiệu đàng, phố, ngôi trường học tập ở nước Việt Nam.
Đền thờ và lăng mộ[sửa | sửa mã nguồn]
-
Đền Nội Bình Đà thờ Đức Quốc tổ Lạc Long Quân bên trên xã Bình Minh, thị trấn Thanh Oai, TP. Hồ Chí Minh Hà Nội
-
Phù điêu Lạc Long Quân bên trên Đền Nội Bình Đà
-
Lăng Hùng vương vãi bên trên đỉnh núi Nghĩa Lĩnh. Tương truyền đấy là mộ của vua Hùng loại 6.
-
Cổng dẫn lên Khu di tích lịch sử đền rồng Hùng ở Phú Thọ
-
Đền thờ vua Hùng vô Thảo Cầm viên TP Sài Gòn.
-
Thư mục[sửa | sửa mã nguồn]
- Đại Việt Sử ký Toàn thư, biên soạn fake Lê Văn Hưu, Phan Phu Tiên, Ngô Sĩ Liên,... Nhà Xuất phiên bản Khoa học tập Xã hội thủ đô, 1993.
- Khâm toan Việt sử Thông giám cương mục, biên soạn giả: Quốc sử quán triều Nguyễn, Nhà Xuất phiên bản giáo dục và đào tạo thủ đô, 1998.
- Lịch triều hiến chương loại chí, Tập 1, Soạn fake Phan Huy Chú, Nhà Xuất phiên bản giáo dục và đào tạo, 2006.
- An Nam chí lược, biên soạn fake Lê Tắc, Nhà Xuất bản: Viện Đại học tập Huế; 1961.
- Việt Nam văn hóa truyền thống sử cương, biên soạn fake Đào Duy Anh, Nhà Xuất phiên bản Nhã Nam, năm trước.
- Lĩnh Nam chích quái quỷ, biên soạn fake Trần Thế Pháp, Nhà Xuất phiên bản Hồng Bàng.
- Việt năng lượng điện u linh, biên soạn fake Lý Tế Xuyên, Nhà Xuất phiên bản Hồng Bàng.
- Đại Nam nhất thống chí, Nhà xuất phiên bản Thuận Hóa, luyện 1, năm 2006.
Xem thêm[sửa | sửa mã nguồn]
- Bách Việt
- Văn Lang
- Âu Lạc
Chú thích[sửa | sửa mã nguồn]
- ^ https://cvdvn.files.wordpress.com/2018/03/dai-viet-su-luoc-khuyet-danh.pdf
- ^ Đại Việt Sử ký Toàn thư; Soạn fake Lê Văn Hưu, Phan Phu Tiên, Ngô Sĩ Liên,... Dịch fake Viện Sử học tập Việt Nam; Nhà Xuất phiên bản Khoa học tập Xã hội thủ đô 1993; phiên bản năng lượng điện tử, trang 4, 5, 6.
- ^ a b Liam C. Kelley (Summer 2012). “The Biography of the Hồng Bàng Clan as a Medieval Vietnamese Invented Tradition”. Journal of Vietnamese Studies. University of California Press. 7 (2): 87-130. doi:10.1525/vs.2012.7.2.87.
- ^ Đại Việt Sử ký Toàn thư; Soạn fake Lê Văn Hưu, Phan Phu Tiên, Ngô Sĩ Liên,... Dịch fake Viện Sử học tập Việt Nam; Nhà Xuất phiên bản Khoa học tập Xã hội thủ đô 1993; phiên bản năng lượng điện tử, trang 3, 4.
- ^ a b c d Việt Nam Hán văn Tiểu thuyết tùng san của Viện Nghiên cứu giúp Hán Nôm, thủ đô, liên minh với Viện Viễn Đông Bác Cổ (École Française d’Extrême-Orient), Paris và Đại học tập Chung Cheng, Taiwan, vì thế Trần Khánh Hạo công ty biên và Nhà sách Học sinh Thư viên ở Taipei ấn hành năm 1992.
- ^ Đại Việt Sử ký Toàn thư; Soạn fake Lê Văn Hưu, Phan Phu Tiên, Ngô Sĩ Liên,... Dịch fake Viện Sử học tập Việt Nam; Nhà Xuất phiên bản Khoa học tập Xã hội thủ đô 1993; phiên bản năng lượng điện tử, 4.
- ^ a b Đại Việt Sử ký Toàn thư; Soạn fake Lê Văn Hưu, Phan Phu Tiên, Ngô Sĩ Liên... Dịch fake Viện Sử học tập Việt Nam; Nhà Xuất phiên bản Khoa học tập Xã hội thủ đô 1993; phiên bản năng lượng điện tử, trang 4.
- ^ Hồng là chim tô tem của tộc Lạc Việt, Hồng thương hiệu không thiếu thốn của như là chim ấy.
- ^ Khâm toan Việt sử Thông giám cương mục; Soạn giả: Quốc sử quán triều Nguyễn 1856-1881; Dịch giả: Viện Sử học; Nhà Xuất bản: giáo dục và đào tạo - thủ đô 1998; phiên bản năng lượng điện tử, trang 4.
- ^ Khâm toan Việt sử Thông giám cương mục; Soạn giả: Quốc sử quán triều Nguyễn 1856-1881; Dịch giả: Viện Sử học; Nhà Xuất bản: giáo dục và đào tạo - thủ đô 1998; phiên bản năng lượng điện tử, trang 6.
- ^ Lịch triều hiến chương loại chí; biên soạn fake Phan Huy Chú; Nhà Xuất phiên bản giáo dục và đào tạo, luyện 1, 2006, phiên bản năng lượng điện tử, trang 220.
- ^ a b c Đại Việt Sử ký Toàn thư; Soạn fake Lê Văn Hưu, Phan Phu Tiên, Ngô Sĩ Liên,... Dịch fake Viện Sử học tập Việt Nam; Nhà Xuất phiên bản Khoa học tập Xã hội thủ đô 1993; phiên bản năng lượng điện tử, trang 6.
- ^ COMUNITY, CỘNG ĐỒNG HỌ NGUYỄN VIỆT NAM-HO NGUYEN VIET NAM (2021-04-20ICT13:46:00). “Lý giải 18 đời Vua Hùng kéo dãn 2622 năm " từng vua SỐNG rộng lớn 200 năm "”. CỘNG ĐỒNG HỌ NGUYỄN VIỆT NAM - HO NGUYEN VIET NAM COMUNITY. Truy cập ngày 26 mon 12 năm 2022.
- ^ “List of monarchs of Vietnam”, Wikipedia (bằng giờ Anh), ngày 23 mon 12 năm 2022, truy vấn ngày 26 mon 12 năm 2022
- ^ “Đại Việt Sử Ký Ngoại Ký Toàn Thư, Quyển 1”. www.informatik.uni-leipzig.de. Truy cập ngày 30 tháng tư năm 2022.
- ^ Nguyễn Khắc Thuần, Thế loại những triều vua Việt Nam. Nhà Xuất phiên bản giáo dục và đào tạo, 2008, trang 14-15.
- ^ [1] Miếu Lịch Đại Đế Vương
- ^ Đại Nam nhất thống chí, Tập 1, Nhà xuất phiên bản Thuận Hóa, tr 37, 2006
- ^ Hoàn cảnh Ra đời của câu nói: "Các Vua Hùng vẫn với công dựng nước thì Bác con cháu tớ cần bên nhau lưu giữ lấy nước
- ^ 3 ngôi đền rồng thờ vua Hùng ở Sài Gòn
Liên kết ngoài[sửa | sửa mã nguồn]
 |
Wikimedia Commons nhận thêm hình hình họa và phương tiện đi lại truyền đạt về Hùng Vương. |
- Hùng Vương bên trên Từ điển bách khoa Việt Nam
- Hung Vuong (king of Vietnam) bên trên Encyclopædia Britannica (tiếng Anh)
Bình luận