Cô Đôi Thượng Ngàn

Bách khoa toàn thư ngỏ Wikipedia

Cô Đôi Thượng Ngàn (Hán-Nôm: 姑對上𡶨) là 1 vị thần nhập Đạo Mẫu VN. Cô Đôi Thượng Ngàn được thờ ở nhiều di tích lịch sử đền rồng và phủ ở phía Bắc VN và được ca tụng trong mỗi ca khúc hát văn phổ biến có tên "Cô Đôi Thượng Ngàn".

Bạn đang xem: cô đôi thượng ngàn là ai

Truyền thuyết Cô Đôi Thượng Ngàn[sửa | sửa mã nguồn]

Cô Đôi Thượng Ngàn vốn liếng là Sơn Tinh công chúa con cái Đế Thích bên trên Thiên Cung. Sau cô ngày lễ noel xuống khu đất Tỉnh Ninh Bình thực hiện phụ nữ một quan lại lương y bọn họ Hà, chúa khu đất người Mường ở vùng rừng núi Cúc Phương Nho Quan.^[1] Khi hạ sinh, Cô Đôi rất rất xinh đẹp: domain authority Trắng, tóc đen thui óng ả mượt nhưng mà, mặt mày tròn trĩnh, sườn lưng ong nhỏ gọn. Năm cô lên tư tuổi hạc, mái ấm gia đình vị quan lại lương y gửi cho tới thực hiện quan lại ở thị xã Cao Phong, tỉnh Hòa Bình. Sau này cô được Mẫu Thượng Ngàn mang đến học tập đạo quy tắc sẽ giúp dân. Rồi Lúc về thiên, cô được Mẫu Thượng Ngàn truyền mang đến vạn quy tắc, phú mang đến cô dạy dỗ người rừng biết thống nhất về ngôn từ. Lúc thanh thong thả cô về ngự cảnh thụi lâm núi rừng ở khu đất Tỉnh Ninh Bình quê ngôi nhà, nhập tía gian lận đền rồng non, cô nằm trong chúng ta tiên nữ giới ca hát mừng thú bên trên dốc Sườn Bò (nay nằm trong xã Văn Phương, Nho Quan). Có Lúc cô biến đổi sinh ra người thiếu thốn nữ giới xinh đẹp mắt, luận đàm văn thơ với những bậc danh sĩ, tương truyền cô cũng tương đối xuất sắc văn thơ, thực hiện biết bao kẻ nên mến phục. Cô Đôi cũng chính là tiên cô làm chủ kho lộc Sơn Lâm Sơn Trang, người thế gian ai nhất tâm thì thông thường được Cô Đôi ban thưởng, nhược vì như thế đem nợ nhưng mà ko mau trả lễ cô lại bắt đền rồng nặng nề rộng lớn.^[2]

Xem thêm: số 19 đội tuyển nữ việt nam là ai

Xem thêm: ai là con mồi

Cô Đôi Thượng rất rất hoặc ngự về đồng, vì như thế nổi tiếng cô lẫy lừng ai cũng nghe biết, môn sinh cô sầm uất vô số và cô cũng hoặc bắt đồng. Trong đại lễ khai đàn ngỏ phủ người tao thông thường dưng lễ vàng cây lên 4 vi tiên cô là Cô Đôi, Cô Bơ, Cô Chín và Cô Bé, nhập bại liệt Cô Đôi thông thường là giá bán cô ngự về trước tiên (mở khăn mang đến sản phẩm cô) nhằm bệnh lễ. Khi cô về ngự thông thường khoác áo lá xanh lơ hoặc quầy đen thui và áo xanh lơ (ngắn cho tới hông), bên trên đầu đem người sử dụng khăn (khăn von hoặc khăn vấn) kết trở thành hình đóa hoa, cũng đều có một số trong những điểm dưng cô áo xanh lơ, group khăn đóng góp (khăn đai dây) và thắt lét xanh lơ, nhị mặt mày đem vận chuyển nhị đóa hoa. Cô về đồng thông thường khai cuông rồi múa bùi nhùi, múa tay tiên hái tài hái lộc mang đến tuỳ nhi.

Đền chủ yếu thờ Cô Đôi Thượng Ngàn bên trên thôn Bồng Lai, xã Văn Phương, Nho Quan, Tỉnh Ninh Bình, tức thì bên trên đàng nhập rừng vương quốc Cúc Phương. Khi cô về ngự, đoạn hát văn đầu thông thường thỉnh:^[3]

"Bồng Lai là cảnh Thiên Thai

Tấu Cô Đôi Thượng đại tài ai qua quýt

Hầu Vua hầu Mẫu bơ tòa

Tiếng tăm lẫy lừng Vua Bà yêu thương thương

Về đồng tấn công phấn soi gương

Lược ngà chải chuốt, đai chão vấn đầu"

Thờ phụng[sửa | sửa mã nguồn]

Cô Đôi Thượng Ngàn được lập đền rồng thờ ở nhiều điểm tuy nhiên cần thiết nhất là 2 điểm gắn với việc tích sinh và hóa của cô ấy là Đền Thượng Bồng Lai ở Tỉnh Ninh Bình và Đền Bồng Lai Thượng ở Hòa Bình.

Đền Cô Đôi Thượng Ngàn nằm tại thôn Bồng Lai, xã Văn Phương, Nho Quan, Tỉnh Ninh Bình. Đền được xây đắp kể từ thời Trần và được trùng tu rất nhiều lần, đến giờ đem bản vẽ xây dựng theo phong cách chữ Nhất bao gồm 3 gian lận cái phẳng phiu lợp ngói vảy. Đền thờ Cô Đôi còn mang tên gọi là Miếu Thượng hoặc Đền thờ Mẫu Thượng Cô Đôi Bồng Lai. Tương truyền, mái ấm gia đình Cô Đôi đem công huân gom Vua tấn công quân giặc Tống. Phía trước chi phí bái đem ban thờ Quan Giám Sát, chi phí bái thờ Hội đồng Tứ Phủ, nhị mặt mày thờ Đức Thánh Trần Triều, Chúa Sơn Trang. Gian thượng bái thờ Cô Bản Đền và Chúa Thượng Ngàn. Trong cung cấm thờ tượng Cô Đôi Thượng Ngàn và thờ Nàng Ân, Nàng Ái là nhị hầu cận của Cô. Phía sau cô là Tam Tòa Thánh Mẫu và Chầu Quỳnh, Chầu Quế hầu cận của những Thánh Mẫu, gian lận mặt mày Tả thờ Bà chúa Sơn Trang và thập nhị tiên nường (12 tiên cô). Đền còn lưu giữ sắc phong của Vua Khải Định phong mang đến Cô Đôi Thượng Ngàn là Thượng đẳng thần.^[4]
Đền Bồng Lai ở nhập động Thiên Thai, chống núi Đầu Rồng, thị xã Cao Phong, thị xã Cao Phong, tỉnh Hòa Bình. Vùng khu đất nhưng mà vị quan lại bọn họ Hà về sau đang được dịch rời kể từ Nho Quan - Tỉnh Ninh Bình cho tới nhằm lập nghiệp. Đền Bồng Lai Cao Phong cổ đang được đem kể từ nhiều năm, trải qua quýt thăng trầm của thời hạn chỉ với phế truất tích bên trên khu đất nền điểm xưa. Đây là ngôi đền rồng vừa mới được xây đắp lại năm trước đó - năm trước. Tương truyền đó cũng đó là điểm hóa của Cô Đôi Thượng Ngàn. Đền còn giữ vị nhị đạo sắc phong của những đời vua. Đây là ngôi đền rồng được tỉnh Hòa Bình quan hoài đặc biệt quan trọng.
Phủ Châu Sơn: nằm tại xã Phú Sơn, Nho Quan, Tỉnh Ninh Bình. Lễ hội phủ Châu Sơn ra mắt vào trong ngày 12 mon 11 âm lịch thường niên bên trên xã Phú Sơn, thị xã Nho Quan. Lễ hội được tổ chức triển khai nhằm mục đích tôn thờ, tưởng niệm Sơn Tinh công chúa. Tương truyền, Sơn Tinh công chúa là con cái vua Đế Thích bên trên thiên cung. Bà ngày lễ noel xuống thế gian, vùng khu đất Tỉnh Ninh Bình ngày này, thực hiện phụ nữ một chúa khu đất vùng thụi lâm, về sau bà theo đòi hầu Lê Mại Đại Vương (chính là kiểu Thượng Ngàn) học tập đạo quy tắc sẽ giúp dân.^[5]
Phủ Kim Đôi, xã Gia Lâm, thị xã Nho Quan, Tỉnh Ninh Bình. Tại di tích lịch sử còn lưu giữ vị một số trong những đồ vật có mức giá trị lịch sử vẻ vang - văn hóa truyền thống. Di tích Phủ Kim Đôi tiêu biểu vượt trội mang đến tín ngưỡng thờ Mẫu Tam Phủ của những người Việt bên trên địa phận thị xã Nho Quan rằng riêng rẽ và tỉnh Tỉnh Ninh Bình rằng cộng đồng.^[6]
Đình Mỹ Hạ ở Gia Thủy, Nho Quan vốn liếng là điểm thờ Đinh Tiên Hoàng và Dương Vân Nga cũng đều có phủ thờ Cô Đôi Thượng Ngàn.
Đền thờ Cô Đôi ở sát đền rồng Đông Cuông, xã Đông Cuông, thị xã Văn Yên, Yên Bái.
Đền Đôi Cô, phường Nông Tiến, TP.HCM Tuyên Quang thờ phụng và ngưỡng vọng cô song Thượng Ngàn và cô bơ Thoải Cung.
Đền Đôi Cô - Cầu Má phía trên Km15 quốc lộ 2A, nằm trong xã Đạo Đức, thị xã Vị Xuyên, Hà Giang thờ cô song Thượng Ngàn và cô bơ Thoải Cung.
Đền thờ Cô Đôi Thượng Ngàn ở Sa Pa đang được xây đắp không ngừng mở rộng thêm thắt, miền thượng ngàn kể từ Tỉnh Lào Cai cho tới Sa Pa đem thật nhiều đền rồng thờ những Cô (Cô nhỏ bé Tả Van, cô Đôi Thượng Ngàn...)

Một số kiệt tác hát văn[sửa | sửa mã nguồn]

Văn Cô Đôi Thượng Ngàn[sửa | sửa mã nguồn]

Bồng Lai là cảnh thiên thai Tấu Cô Đôi Thượng đại tài ai qua Hầu vua hầu kiểu tía toà Tiếng tăm lẫy lừng chúa bà yêu thương thương Về đồng tấn công phấn soi gương Lược ngà chải chuốt chão cương group đầu Rong đùa quán Sở, Tần lầu Xe giá bán lên chầu thượng đế vua cha Đệ tử Cô vô số hằng hà Chiêu tài tiếp lộc xa gần mang đến đồng Hầu vua hầu kiểu bơ toà Vua phụ thân cũng quý, chúa bà yêu thương thương Về đồng tấn công phấn soi gương Khăn xanh lơ lấy chít chão cương group đầu Rong đùa quán Sở, Tần lầu Loan giá bán lên chầu thưọng đế vua cha Đền thờ Cô vô số hằng hà Ban tài tiếp lộc xa gần mang đến đồng. Đứng bên trên ngàn rừng xanh lơ chén ngát Thấy cô về tưởng Phật quan lại âm Tay đàn mồm hát ca ngâm Điểm nhiều điểm đót giờ trầm nhặt khoan Vượn bên trên non ru con cái rầu rĩ Chim bên dưới ngàn năn nỉ véo von		Vui về thú cảnh Sơn Lâm Bà mường cô thượng ca dìm đùa bời Cảnh núi rừng sương rơi lác đác Thú thơ mộng càng ngự càng vui Ba gian lận lầu non thảnh thơi Sớm rong đỉnh núi tối ngồi sườn non Ca rằng tang tính cách tang Ai ơi đem biết cô ngàn tôi chăng Bốn bề hiu quạnh vắng ngắt tanh Măng tre măng lứa đâm chồi xanh lơ lênh láng ngàn Chắp tay bái lễ cô ngàn Sơn Tinh công chúa giáng đàn bệnh đây Trần gian lận hồ nước dễ dàng ai hay Mời cô lai giáng đền rồng này bệnh minh Hiệu cô là công chúa Sơn tinh Mặt tròn trĩnh đai nguyệt má in phấn hồng Da cô Trắng tựa tuyết đông Tóc dà dà biếc sườn lưng ong vơi dàng Chân cô đem nhởn đem nhang Bước nào là bước ấy tiên nường nguyệt nga Chạnh lòng vàng đá người ta Chau ngươi quân tử xót xa xăm anh hùng Mỗi năm đẹp mắt một óc nùng Dạy chim oanh hót các bạn nằm trong văn nhân		Vẻ nào là vẻ chẳng thêm thắt xuân Éo le nhiều nỗi thanh tân đùa bời Tốt tươi tắn mồm nở hoa cười Đáng xinh xứng đáng lịch xứng đáng người thuyền quyên Nàng ân nường ái kề bên Cô Lan cô Huệ Chúa Tiên Thượng Ngàn Non xanh lơ nước biếc suối vàng Sơn Trang cảnh ấy lại càng lâng lâng Có phen cô dạy dỗ người rừng Nói rời khỏi trăm giờ như là cộng đồng ngôn từ Theo hầu Diệu tín thiền sư Anh linh phổ biến núi rừng thụi trang Ngự thụi lâm Bồng Lai Tiên Cảnh Cô Đôi ngàn vạn quy tắc anh linh Tiên Cô biến đổi hoá hiện nay hình Cung thỉnh những cỗ thụi tinh anh ngự về Chữ đại dương đề Đại vương vãi Lê Mại Phép Khuông phù quốc thái dân an Thỉnh cô bệnh giám đàn tràng Độ mang đến tuỳ nhi thịnh vượng đời đời kiếp kiếp.