Trái tim của Du Tử Lê đã ngừng đập, ông đã đi vào cõi vô cùng với tâm thế “mịn màng như nỗi chết, hoang đường như tuổi thơ…” loài chim bói cá của ông cũng “đã ngừng cánh bay” trong tiếng kêu thảng thốt “Thụy ơi và tình ơi…”.
Nhà thơ Du Tử Lê đã lặng lẽ ra đi trong giấc ngủ ở tuổi 77 lúc 20 giờ (giờ địa phương) tại nhà riêng ở thành phố Garden Grove, phía bắc quận Cam bang California, Mỹ. Giấc ngủ đến vô cùng của ông khiến cho cộng đồng yêu văn chương trong và ngoài nước thảng thốt bùi ngùi thương tiếc.
Bạn đang xem: Du Tử Lê: ' Hãy Nói Về Cuộc Đời Khi Tôi Không Còn Nữa, Khuc Thuy Du Lyrics
Nhà thơ Du Tử Lê - Ảnh: Thiết Trần
Khi nhắc đến tên tuổi của nhà thơ Du Tử Lê cũng đồng nghĩa nhắc đến những áng văn chương tuyệt đẹp, những vần thơ hay đến độ người ta thuộc nằm lòng như Khúc thụy du, Khúc tháng hai, Khúc tháng chín, Khi tôi chết hãy đem tôi ra biển...
Ông cũng là nhà thơ có nhiều tác phẩm được phổ nhạc, trong số đó có những bài hát trở thành bất hủ trong như Khúc thụy du qua phần phổ nhạc của Anh Bằng, Khi tôi chết hãy đem tôi ra biển (nhạc Phạm Đình Chương), Kiếp sau xin giữ lại đời cho nhau (nhạc Phạm Duy), Trên ngọn tình sầu (nhạc Từ Công Phụng)...
Trong những bản nhạc được phổ từ thơ của Du Tử Lê, bài Khúc thụy du do cố nhạc sĩ Anh Bằng viết nhạc là tác phẩm nổi tiếng và nhiều giai thoại nhất. Đây được coi là một trong những tuyệt khúc mà hình ảnh, ca từ cũng như giai điệu đẹp vô cùng, mang theo những nỗi buồn, những trăn trở và cả những tiếc nuối với tình yêu dang dở…
Khúc thụy du được nhà thơ sáng tác vào tháng 3.1968, viết về cuộc tình có thật của nhà thơ với cô nữ sinh viên trường Dược Sài Gòn tên là Thụy Châu - người sau này trở thành bạn đời của nhà thơ nhưng chia tay vào năm 1988. Mối tình nảy nở trong thời kỳ đất nước đầy biến động bởi chiến tranh.
Du Tử Lê trầm tư bên biển - Ảnh: Nguyễn Đức Cung
Với Khúc thụy du do Anh Bằng gắn giai điệu vào, bài thơ đã trở một bản tình ca êm ái mượt mà mang theo những nỗi buồn trăn trở tiếc nuối về một cuộc dang dở… Những ám ảnh về chiến tranh chết chóc của Du Tử Lê đã được Anh Bằng lượt và thay vào đó là ám ảnh về tình yêu bằng tiếng thiết tha “Thụy ơi và tình ơi!”…
Trong nguyên bản bài thơ của Du Tử Lê, ông đã truyền tải một ý nghĩa lớn lao hơn. Đó bức tranh tàn khốc của chiến tranh và thông điệp về khát vọng hòa bình, khát vọng được sống yêu được hít thở bầu không khí tự do của tác giả cũng như nhiều người trong thời điểm đó.
“Nói cách khác, tình yêu chỉ là phần phụ; với những câu hỏi được đặt ra cho những người yêu nhau, giữa khung cảnh chết chóc kia, là gì? Nếu không phải là những tuyệt vọng cùng, tất cả sự vô nghĩa chói gắt của kiếp người?” – nhà thơ Du Tử Lê giải thích vào ngày 30.10.2010 trên trang web cá nhân.
Nhà thơ Du Tử Lê qua nét vẽ của họa sĩ Đinh Cường
Có thể nói Khúc thụy du là một trong những bài thơ tiêu biểu của Du Tử Lê, bài thơ với những ngôn từ, hình ảnh đẹp lung linh nhưng ám ảnh đến lạ lùng. Giọng thơ của ông thảng thốt thét gào, đau thương, rồi chùng xuống xót xa về thân phận tình yêu, thân phận con người trong thời ly loạn.
Khúc thụy du của Du Tử Lê đặt ra cuộc đời hàng loạt câu hỏi, có câu hỏi trả lời được, có câu hỏi cho đến nay vẫn mãi mãi là ám ảnh và bí ẩn “vì sao mình yêu nhau?/vì sao môi anh nóng/vì sao tay anh lạnh?/vì sao thân anh run/vì sao chân không vững?/vì sao anh van em?...”.
Với một người từng sống trong thời ly loạn như Du Tử Lê, có lẽ mọi câu hỏi đối với ông trong thời điểm ấy là vô nghĩa bởi ngoài kìa “đời sống như thân nấm mỗi ngày một lùn đi" và khi “ngước nhìn lên huyệt lộ bầy quạ rỉa xác người”. Ngôn ngữ trong thơ của Du Tử Lê như những nét cọ ứa máu vẽ nên một bức tranh nhìn đến rợn người:
Xem thêm: Cách phối đồ đi chơi cho nữ và nam với giày Adidas sành điệu
“trên xác người chưa rữatrên thịt người chưa tantrên cánh tay chó gặmtrên chiếc đầu lợn tha”.
Trong tình cảnh ấy, thi sĩ trở nên tuyệt vọng và ví von mình “như con chim bói cá trên cọc nhọn trăm năm” loay hoay đi tìm “cuộc đời đánh mất trong vụng nước cuộc đời” và ám ảnh về sự chết:
"mịn màng như nỗi chếthoang đường như tuổi thơchưa một lần hé nởtrên ngọn cờ không bayđôi mắt nàng không khépbàn tay nàng không thưalọn tóc nàng đêm tốikhư khư ôm tình dài".
Nghe bài hát Khúc thụy du - Thơ: Du Tử Lê - Nhạc: Anh Bằng - Người hát: CS Tuấn Ngọc
Những câu thơ oằn mình những tiếng gào thét đau thương trong thời ly loạn trong Khúc thụy du của ông đã ra đời như thế: “Đó là điều gì đó rất bấp bênh và chia ly gần như thường trực, có những cuộc tình đổ vỡ, và như vậy thì làm sao nhìn về một hướng được. Thành ra, khi viết bài thơ đó, tôi muốn nói: Yêu nhau không phải là nhìn về một hướng mà yêu nhau là nên nhìn vào định mệnh, cuộc đời, hoàn cảnh của nhau, kể cả sự chia lìa trước sau cũng sẽ đến, đó là ý niệm sâu xa của bài Khúc thụy du", nhà thơ Du Tử Lê viết.
Thế rồi thời cuộc đã đi qua, con chim bói cá cô đơn “trên cọc nhọn trăm” của ngày xưa của ông đã bay lên, tự do vẫy vùng trên bầu trời cao rộng ở phương khác… Nhà thơ Du Tử Lê đã “anh ru anh ngủ mùi” ở tuổi 77, Khúc thụy du, Khúc tháng hai, Khúc tháng chín thì còn ở lại. Người đời nhớ ông đến ông, nhớ tiếng thơ tha thiết: “Hãy nói về cuộc đời, khi tôi không còn nữa, sẽ mang được những gì về bên kia thế giới?”.
1.như con chim bói cátrên cọc nhọn trăm nămtôi tìm đời đánh mấttrong vũng nước cuộc đời
như con chim bói cátôi thường ngừng cánh bayngước nhìn lên huyệt lộbầy quạ rỉa xác người(của tươi đời nhượng lại)bữa ăn nào ngon hơnlàm sao tôi nói được
như con chim bói cátôi lặn sâu trong bùnhoài công tìm ý nghĩacho cảnh tình hôm nay
trên xác người chưa rữatrên thịt người chưa tantrên cánh tay chó gặmtrên chiếc đầu lợn thatôi sống như người mùtôi sống như người điêntôi làm chim bói cálặn tìm vuông đời mình
trên mặt đất nhiên lặngkhông tăm nào sủi lên
đời sống như thân nấmmỗi ngày một lùn đitâm hồn ta cọc lạiai làm người như tôi?
Xem thêm: tầng lớp nào dưới đây là lực lượng lao động chính của xã hội ai cập cổ đại
2.mịn màng như nỗi chếthoang đường như tuổi thơchưa một lần hé nởtrên ngọn cờ không bayđôi mắt nàng không khépbàn tay nàng không thưalọn tóc nàng đêm tốikhư khư ôm tình dài
ngực tôi đầy nắng lửahãy nói về cuộc đờitôi còn gì để sốnghãy nói về cuộc đờikhi tôi không còn nữasẽ mang được những gìvề bên kia thế giớithuỵ ơi và thuỵ ơi
tôi làm ma không đầutôi làm ma không bụngtôi chỉ còn đôi chânhay chỉ còn đôi taysờ soạng tìm thi thểquờ quạng tìm trái timlẫn tan cùng vỏ đạndính văng cùng mảnh bomthuỵ ơi và thuỵ ơiđừng bao giờ em hỏivì sao mình yêu nhauvì sao môi anh nóngvì sao tay anh lạnhvì sao thân anh runvì sao chân không vữngvì sao anh van emhãy cho anh được thởbằng ngực em rũ buồnhãy cho anh được ômem, ngang bằng sự chết
Bình luận