khương tử nha là ai

Bách khoa toàn thư cởi Wikipedia

Bài này ghi chép về Khương Tề Thái công. Đối với vua trước tiên của Điền Tề, coi Tề Thái công (Điền Tề).

Bạn đang xem: khương tử nha là ai

Khương Tử Nha 姜子牙
Vua chư hầu Trung Quốc (chi tiết...)
Vua nước Tề
Trị vì	1046 TCN - 1017 TCN
Tiền nhiệm	Không sở hữu (Quân chủ ý quốc)
Kế nhiệm	Tề Đinh công
Thông tin cậy chung
Sinh	1156 TCN
Mất	1017 TCN
Hậu duệ	Hậu duệ Tề Đinh công
Tên thật Khương Thượng (姜尚) Thụy hiệu Thái công Miếu hiệu Thủy Tổ
Chính quyền	nước Tề

Khương Tử Nha (chữ Hán: 姜子牙, 1156 TCN - 1017 TCN), tính Khương (姜), thị Lữ (呂), thương hiệu Thượng (尚), tự động Tử Nha (子牙), lại được gọi là Thượng Phụ (尚父), là khai quốc công thần căn nhà Chu thế kỷ 12 trước Công nguyên vẹn và là quân căn nhà khai lập nước Tề tồn bên trên kể từ thời Tây Chu cho tới thời Chiến Quốc nhập lịch sử vẻ vang Trung Quốc. Cách gọi Khương Tử Nha, ghép tính và danh, trở thành thịnh hành trải qua đái thuyết Phong thần biểu diễn nghĩa. Do là vị quân căn nhà trước tiên của nước Tề, nên thường thì còn được gọi là Tề Thái công (齊太公), thường hay gọi là Khương Thái công (姜太公), Thái công Vọng (太公望) hoặc Lữ Vọng (呂望).

Khương Tử Nha được nghe biết như 1 vị quân sư vĩ đại, là kẻ đang được góp thêm phần lập nên sự nghiệp căn nhà Chu kéo dài ra hơn 800 năm, là triều đại kéo dãn dài nhất nhập lịch sử vẻ vang Trung Quốc. Ông có tiếng nhập văn hóa truyền thống Đông Á qua loa kỳ tích Thái Công điếu ngư (太公釣魚; Thái Công câu cá) hoặc thường hay gọi là Lữ Vọng câu cá. Hình tượng của ông còn trở thành có tiếng qua loa đái thuyết Phong thần biểu diễn nghĩa, một kiệt tác truyền thuyết dã sử trình bày về việc quật khởi của Chu Võ vương vãi ngăn chặn căn nhà Thương của Trụ Vương.

Thân thế[sửa | sửa mã nguồn]

Khương Thượng là kẻ ở Đông Hải (東海; ni là thị trấn Cử, Sơn Đông). Tổ tiên ông là Lã tì Di, từng thực hiện chức Tứ nhạc canh ty Hạ Vũ trị thủy sở hữu công. Sử ký xác lập tổ tiên ông được phong ở khu đất Lã vào mức thời Thuấn cho tới thời căn nhà Hạ.

Vào thời Tiên Tần, một người quyền quý và cao sang thông thường sở hữu nhì loại chúng ta, một là chúng ta của tổ tiên (Tính; 姓), loại là chúng ta của Thị tộc (Thị; 氏). Họ tổ tiên của ông là Khương (姜), vì thế thị tộc của ông ở khu đất Lã kể từ cơ lấy Lã (呂) thực hiện chúng ta của thị tộc. Tên thiệt của ông là Thượng, còn biểu tự động của ông sở hữu nhì thuyết, một là Tử Nha, nhì là Thượng Phụ (Thượng Phụ hoàn toàn có thể là tích Lúc Văn Vương mệnh chung phó thác Võ Vương mang đến Tử Nha. Võ Vương kính trọng gọi ông là Thượng Phụ). Khi ấy biểu tự động là tên gọi được bịa đặt của một người quyền quý và cao sang ghi lại sự trưởng thành và cứng cáp, và Lúc kí thác du phía bên ngoài người tớ hoặc gọi biểu tự động của nhau để giữ lại sự tôn trọng.

Vào thời Ngũ Hồ Thập lục quốc, Lã Quang nhận Lã Thượng thực hiện tổ tiên, nên truy tôn thực hiện Thủy Tổ (始祖).

Sự nghiệp[sửa | sửa mã nguồn]

Giúp Tây tì hầu Cơ Xương[sửa | sửa mã nguồn]

Sang thời căn nhà Thương, vì thế Lã Thượng là con cái con cháu chi loại nên từ từ phát triển thành dân thông thường. Vì căn nhà túng, Khương Thượng tuổi hạc già cả thông thường chuồn câu cá ở sông Vị.

Thủ lĩnh cỗ tộc Chu là Tây tì hầu Cơ Xương săn bắn, gặp gỡ Khương Thượng đang được câu cá phía bắc sông Vị. Cơ Xương thủ thỉ với ông đặc biệt ưng ý, ngưỡng mộ tài năng của ông. Cơ Xương ghi nhớ điều tổ tiên là Thái Công dặn dò rằng sẽ sở hữu vị thánh cho tới nước Chu, canh ty Chu cường thịnh, ứng với quẻ bói trước lúc săn bắn. Do cơ, Cơ Xương trái ngược quyết Khương Thượng đó là người Thái Công mong ngóng trước đó và tôn ông thực hiện Thái Công Vọng (太公望; tức là người nhưng mà [Chu] Thái Công ước đợi), đón lên xe cộ về cung và tôn ông thực hiện thầy^[1].

Câu chuyện sự tích này được biên chép sớm nhất có thể là nhập cỗ Lục Thao, một cỗ binh thư được mang đến là vì chủ yếu Khương Thượng ghi chép. Tuy nhiên, những học tập fake về sau nhận định rằng cuốn sách được biên soạn kể từ thời Chiến Quốc.

Sử ký còn dẫn tăng vài ba thuyết nữa về Khương Thượng^[1]:

• Ông từng đi làm việc quan tiền mang đến vua Trụ căn nhà Thương tuy nhiên thấy vua Trụ vô đạo nên vứt căn nhà Thương, chuồn du thuyết những chư hầu tuy nhiên cũng ko thành công xuất sắc. Cuối nằm trong ông thanh lịch nước Chu với Tây tì.
• Cơ Xương bị vua Trụ nhốt ở Dữu Lý. Bầy tôi của Cơ Xương là Tán Nghi Sinh và Hoành Yêu biết Khương Thượng là nhân tài bèn chào ông về liên minh. Khương Thượng nhận điều về canh ty Chu. Ông nằm trong Tán Nghi Sinh và Hoành Yêu đồng chước dò xét gái đẹp mắt và vật kỳ lạ dưng vua Trụ nhằm chuộc Tây tì hầu ra bên ngoài. Từ cơ ông được Tây tì hầu Cơ Xương tôn thực hiện thầy.

Khương Thượng canh ty Cơ Xương kiểm soát và chấn chỉnh nội trị và kiến tạo lực lượng nước Chu nhằm chước tiến công ụp căn nhà Thương tàn bạo mếch lòng dân. Ông canh ty Tây tì tiến công những khu đất Sùng, Bế Tắc Tu, Khuyển, Di, không ngừng mở rộng cương vực nước Chu. Bờ cõi nước Chu to lớn, cướp nhì phần phụ thân thiên hạ khi đó^[1]. Cơ Xương bị tiêu diệt, con cái là Cơ Phát lên thay cho.

Giúp Chu Vũ vương vãi khử Trụ[sửa | sửa mã nguồn]

Khoảng 9 năm sau thời điểm Cơ Xương thất lạc (1126 TCN)^[2][3], Cơ Phát hội chư hầu sẵn sàng tiến công Đế Tân (tức Trụ Vương), Khương Thượng đứng đầu quân group. 800 nước chư hầu cho tới hưởng trọn ứng, tuy nhiên Cơ Phát nhận định rằng thời cơ ko chín nên tạm thời rút về.

Năm loại 11 (1124 TCN), thấy chính vì sự căn nhà Thương đang được đặc biệt suy gò, Tây tì Cơ Phát lại nằm trong Khương Thượng đi ra quân. Dù Lúc đi ra trận bói cần quẻ xấu xí tuy nhiên Khương Thượng vẫn khuyên nhủ Cơ Phát là quẻ lành lặn và cứ đi ra quân. Cơ Phát nghe theo gót.

Khương Thượng đứng vị trí số 1 quân group hội chư hầu ở bến Mạnh Tân. Chư hầu theo gót Chu tiến công Đế Tân. Đến mon hai năm loại 12 (1123 TCN), quân Chu vượt mặt quân Thương ở Mục Dã, cho dù lực lượng quân Thương sầm uất rộng lớn nhưng do vì Đế Tân tàn bạo nên binh lính ân oán ghét bỏ, ngả theo gót mặt mũi Chu. Đế Tân thấy toàn quân tan chảy, bèn chạy cho tới Lộc Đài, tự động thiêu nhưng mà bị tiêu diệt. Tương truyền chủ yếu ông đang được đi ra tay thịt Vương hậu của Đế Tân là Đát Kỷ.

Xem thêm: hoàng tử rồng là ai

Tề Thái công[sửa | sửa mã nguồn]

Cơ Phát đăng quang thiên tử, tức là Chu Vũ Vương. Vũ Vương đi ra điều lôi kéo nhân tài về triều đình đáp ứng kiến tạo nước nhà, nhiều hiền đức sĩ đi ra thực hiện quan tiền và được phong tước đoạt. Duy sở hữu Cuồng Duật vẫn tiếp tục quyết tâm ở ẩn. Chu Vũ Vương hoặc tin cậy Cuồng Duật là nhân tài khan hiếm thấy ngay lập tức phái Khương Tử Nha đến tới tận điểm chào, song cho dù thuyết phục thế nào là Cuồng Duật cũng ko chịu đựng, và bảo rằng mong muốn học tập theo gót gương Hứa Do ngày trước thưởng thức nốt quãng đời còn sót lại. Khương Tử Nha khuyên nhủ ko được ngay lập tức hạ mệnh lệnh chém đầu Cuồng Duật nhằm thị bọn chúng. Khi Khương Tử Nha hồi kinh thuật lại vấn đề thì bị Chu Vũ Vương quở trách cứ, Tử Nha vấn đáp rằng: giờ là khi nước nhà cần thiết nhân tài, nếu như ai ai cũng như Cuồng Duật thì làm cái gi sở hữu người kiến tạo nước nhà. Vả lại nếu như tài chất lượng tốt nhưng mà ko rước đi ra dùng thì dẫu tài cho tới bao nhiêu cũng chẳng nhằm làm cái gi, vậy nên chém bị tiêu diệt vừa vặn nhằm thực hiện gương mang đến kẻ không giống cũng vừa vặn là răn đe những ai ko thực bụng với triều đình^[4] Quả nhiên, sau vụ việc cơ, những người dân dửng dưng với căn nhà Chu không hề dám trầm trồ cao quý nhưng mà ở ẩn nữa.

Khương Thượng là công thần, được phong thực hiện vua Tề ở khu đất Doanh Khâu. Trên đàng thanh lịch phía sầm uất về khu đất được phong, ông nghỉ ngơi tối nhập quán trọ. Người nhập quán khuyên nhủ ông nên chuồn vội vàng về kẻo sở hữu sự giành giật giành. Khương Thượng nghe theo gót, đang được tối trở dậy khoác áo lên đàng, cho tới tảng sáng sủa thì về cho tới khu đất Doanh Khâu. Đúng khi cơ Lai Hầu là vua khu đất Lai ở cạnh bên vốn liếng là chư hầu cũ của phòng Thương ko thần phục căn nhà Chu, sở hữu dự định giành giật khu đất Doanh Khâu với ông, bèn đem quân cho tới tiến công. Khương Thượng sửa thanh lịch chính vì sự, lấy lòng người phiên bản địa. đa phần người theo gót về cỗ vũ, canh ty ông vượt mặt được Lai Hầu. Ông đầu tiên phát triển thành vua nước Tề^[1].

Chu Vũ Vương mệnh chung, con cái là Chu Thành Vương nối ngôi. Ba người em Vũ Vương lại nghe theo gót con cái vua Trụ là Vũ Canh cất binh phản căn nhà Chu, bên cạnh đó mách bảo người Di ở khu đất Hoài hưởng trọn ứng. Chu Công Đán nhân danh Chu Thành Vương sai Thiệu Khang công chuồn sứ cho tới nước Tề, kí thác toàn quyền mang đến ông chinh trị những điểm ko thần phục: phía sầm uất cho tới biển lớn, phía tây cho tới sông Hoàng Hà, phía phái nam cho tới Mục Lăng, phía bắc cho tới Vô Lệ.

Tề Thái công theo gót mệnh lệnh, đem quân chinh trị những điểm. Trong Lúc cơ Chu Công Đán cũng đi ra quân dẹp lực lượng của Vũ Canh. Sau 3 năm, căn nhà Chu dẹp được loàn. Tề Thái công cũng không ngừng mở rộng cương thổ, nước Tề phát triển thành nước rộng lớn.

Sau này sẽ không rõ rệt Tề Thái công thất lạc năm nào là. Sử ký chỉ ghi ông lâu rộng lớn 100 tuổi hạc. Tính kể từ Lúc gặp gỡ Cơ Xương năm 80 tuổi hạc cho tới Lúc mệnh chung, Khương Tử Nha hoạt động và sinh hoạt trong vòng rộng lớn hai mươi năm cuối thời căn nhà Thương, đầu thời căn nhà Chu. Tính riêng rẽ kể từ Lúc ông đáp ứng Chu Vũ Vương (1134 TCN) cho tới Lúc căn nhà Chu dẹp kết thúc loàn Vũ Canh (1113 TCN) là 21 năm, Lúc nhập cuộc dẹp loàn thì Khương Tử Nha đang được ngoài 100 tuổi^[1][5].

Con ông là Khương (Lã) Cấp lên nối ngôi, tức là Tề Đinh công.

Tác phẩm[sửa | sửa mã nguồn]

Binh pháp Lục Thao[sửa | sửa mã nguồn]

Hiện ni vẫn còn đó một phiên bản lưu được cho rằng binh pháp của Khương Tử Nha mang tên là: Lục Thao. Một số người coi binh pháp này là dẫn chứng thuyết phục nhất minh chứng sự tồn bên trên sở hữu thiệt của hero Khương Tử Nha.

Lục Thao nói theo cách khác là cỗ binh pháp nhiều năm nhất của Trung Quốc và quả đât, thường hay gọi là Binh Pháp Thái Công. Trong Chiến Quốc Sách, những tướng tá quân cũng thông thường coi sách Lục Thao như sách giáo khoa về binh pháp.

Bộ binh pháp Lục Thao bao gồm 6 quyển:

Quyển I: Văn Thao - bao gồm 12 thiên.

Quyển II: Võ Thao - 5 thiên.

Quyển III: Long Thao - 13 thiên.

Quyển IV: Hổ Thao - 12 thiên.

Quyển V: Báo Thao - 8 thiên.

Quyển VI: Khuyển Thao - 12 thiên.

Càn ranh vạn niên ca[sửa | sửa mã nguồn]

Khương Tử Nha sẽ là người sáng tác của Càn ranh vạn niên ca - những bài bác thơ Dự kiến sau này lịch sử vẻ vang Trung Quốc.

Càn ranh vạn niên ca Dự kiến những đời trị, loàn, nêu thương hiệu tách tự động và thời hạn vậy quyền của những vua chúa, người thống trị Trung Quốc nhập một hội (10.800 năm)^[6].

Trong văn hóa[sửa | sửa mã nguồn]

Trong văn học[sửa | sửa mã nguồn]

Dân gian dối lưu truyền những câu truyện truyền thuyết, truyền thuyết vô nằm trong bí ẩn về Khương Tử Nha. Thậm chí còn tồn tại cả một cuốn sách truyền thuyết Phong thần biểu diễn nghĩa trình bày xoay xung quanh Khương Tử Nha và trận đánh Chu - Thương. Trong đái thuyết này, Khương Tử Nha là đồ đệ của Nguyên Thủy Thiên Tôn sở hữu sứ mệnh phong những vị thánh thần từ các việc canh ty căn nhà Chu lật ụp căn nhà Thương.

Xem thêm: tinna tình là ai

Bấy giờ, Cơ Xương nuôi chí lật ụp căn nhà Thương, lượn mọi chỗ dò xét kiếm người hiền đức tài. Một hôm, lên núi Yên Khê thấy Khương Tử Nha ngồi câu cá với 1 lưỡi câu trực tiếp. Thấy kỳ lạ, Cơ Xương mới nhất hỏi: "ông lão, sao câu cá vày lưỡi câu trực tiếp thế thì câu sao được?". Khương Tử Nha mới nhất trả lời: "Lưỡi câu thông thường chỉ câu được cá, lưỡi câu này mới nhất câu được minh căn nhà." (Một truyền thuyết không giống bảo rằng sở hữu người tiều phu căn vặn ông sao câu được cá với lưỡi câu trực tiếp, ông vấn đáp rằng ông ko câu cá nhưng mà câu Công, câu Hầu). Thấy vậy Cơ Xương mới nhất rước những chuyện thế cuộc đi ra căn vặn, trái ngược nhiên Khương Tử Nha vấn đáp thông xuyên suốt đã cho thấy những loài kiến giải siêu phàm thế là kể từ cơ Khương Tử Nha theo gót phò Cơ Xương. Lúc bấy giờ ông đang được 60 tuổi hạc.

Trong trận đánh Chu - Thương, căn nhà Chu còn tồn tại sự trợ canh ty của những tướng tá căn nhà trời không giống như: Nhị Lang Thần, phụ thân con cái Tháp Lý Thiên Vương - Na Tra hoàng thái tử... Trong Lúc cơ phía căn nhà Thương cũng khá được sự trợ canh ty của Cửu Vĩ Hồ, Thân Công Báo...

Cũng theo gót truyền thuyết này, Khương Tử Nha là một trong những người dân có pháp thuật cao siêu. Cuộc chiến là một trong những mẩu truyện truyền thuyết về những cuộc so sánh tài phép màu và chước lược sống động, mê hoặc nhưng mà những hero nhập này còn tác động cho tới cả những truyền thuyết không giống.

Trong năng lượng điện ảnh[sửa | sửa mã nguồn]

• Lưu Đức Khải đóng góp Khương Tử Nha nhập Phong Thần Bảng 1 và 2 (phim 2006 + 2008)
• Trần Kiện Phong đóng góp Khương Tử Nha nhập phim Anh Hùng Phong Thần Bảng phần 1 và 2 (phim năm trước và 2015)

Xem thêm[sửa | sửa mã nguồn]

• Tề (nước)
• Khương Tề
• Chu Văn Vương
• Chu Vũ Vương
• Chu Công Đán
• Phong thần biểu diễn nghĩa
• Cuồng Duật

Tham khảo[sửa | sửa mã nguồn]

• Sử ký Tư Mã Thiên, những thiên:
  • Chu phiên bản kỷ
  • Tề Thái công thế gia
• Mã Nguyên Lương, Lê Xuân Mai (2004), Khổng Minh, Nhà xuất phiên bản Đà Nẵng
• Trình Doãn Thắng, Ngô Trâu Cương, Thái Thành (1998), Cố sự Quỳnh Lâm, Nhà xuất phiên bản Thanh Hoá

Chú thích[sửa | sửa mã nguồn]

Liên kết ngoài[sửa | sửa mã nguồn]

• Càn ranh vạn niên ca giờ đồng hồ Trung
• Lời giải Càn ranh vạn niên ca