| Vạn Xuân Cao Đế 李南帝 | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Hoàng đế nước Việt Nam | |||||||||||||
 Tranh tô dầu bên trên mộc thế kỷ XVIII thời Lê trung hưng, vẽ Lý Nam Đế | |||||||||||||
| Hoàng đế Vạn Xuân | |||||||||||||
| Trị vì | 544 – 548
Bạn đang xem: lý nam đế là ai | ||||||||||||
| Kế nhiệm | Triệu Việt Vương | ||||||||||||
| Thông tin cẩn chung | |||||||||||||
| Sinh | 17 mon 10, 503 Giao Châu | ||||||||||||
| Mất | 13 tháng tư, 548 (44 tuổi) Vạn Xuân | ||||||||||||
| Thê thiếp | Hoàng hậu Đỗ Thị Khương | ||||||||||||
| |||||||||||||
| Tước hiệu | Vạn Xuân Đế(南越帝) | ||||||||||||
| Triều đại | Nhà Tiền Lý | ||||||||||||
| Thân phụ | Lý Cạnh hoặc Lý Toản | ||||||||||||
| Thân mẫu | Lê Thị Oánh | ||||||||||||
| Tôn giáo | Phật giáo | ||||||||||||
Lý Nam Đế (chữ Hán: 李南帝; 503 – 548), húy là Lý Bí hoặc Lý Bôn (李賁) (xem mục Tên gọi mặt mũi dưới), là vị vua thứ nhất của phòng Tiền Lý và nước Vạn Xuân. Ông là một trong vô 14 hero tiêu biểu vượt trội của dân tộc bản địa nước Việt Nam.[1]
Tên gọi[sửa | sửa mã nguồn]
Trong sử cũ viết lách vị Hán văn như Đại Việt sử ký toàn thư và Khâm quyết định Việt sử thông giám cương mục thì thương hiệu thiệt của Lý Nam Đế được ghi lại là 李賁.[2][3] Trong khi chữ 李 chỉ mất âm Hán Việt là "Lý" thì chữ 賁 lại rất có thể phát âm là "Bí" hoặc "Bôn", tuy nhiên sử cũ viết lách vị Hán văn thì lại không chỉ là rõ rệt chữ 賁 cần phát âm thế nào nên sở hữu người phát âm "李賁" là "Lý Bôn", lại sở hữu người phát âm là "Lý Bí".[4] Xét về nghĩa thì thương hiệu Lý Bôn sở hữu tính hợp lý và phải chăng rộng lớn vì thế chữ 賁 âm bôn tức là kiêu dũng, thời gian nhanh nhẹn
Quê hương[sửa | sửa mã nguồn]
Nhiều sách sử cho thấy tổ tiên của Lý Nam Đế là kẻ tỉnh Sơn Tây vào thời điểm cuối thời Tây Hán thì rời thanh lịch ở Giao Châu nhằm tị nạn loàn Vương Mãng. Qua chín đời, cho tới đời Lý Tắc thì dòng tộc Lý đang được ở nước Việt Nam được rộng lớn năm thế kỷ. Chính sử Trung Quốc đều coi Lý Tắc là "Giao Châu thổ nhân".[5]
Theo sách Văn minh Đại Việt của Nguyễn Duy Hinh địa thế căn cứ những thần phả thì Lý Tắc ko cần là mới loại bảy tuy nhiên là mới loại 11 của mình Lý kể từ khi thanh lịch nước Việt Nam. Khoảng cơ hội 11 mới vô năm thế kỷ hợp lý và phải chăng rộng lớn là bảy mới vô năm thế kỷ. Theo tê liệt, đời loại bảy là Lý Hàm lấy bà Ma thị là kẻ Việt, sinh đi ra Lý Thanh. Lý Thanh đáp ứng bên dưới quyền Thứ sử Giao Châu là Đàn Hòa Chi mái ấm Lưu Tống thời Nam Bắc Triều (Trung Quốc). Lý Thanh sinh đi ra Lý Hoa, Lý Hoa sinh đi ra Lý Cạnh. Lý Cạnh sinh đi ra Lý Thiên chỉ, Lý Tắc và Lý Hùng.[5]
Lịch sử Trung Quốc[6][cần dẫn nguồn] mang đến biết: "Năm 436 vua Lưu Tống Văn Đế (424–453) sai loại sử Giao Châu Đàn Hòa Chi tiến công Lâm Ấp." Năm 453 vua Lưu Tống Văn Đế nằm trong loại sử Giao Châu Đàn Hòa Chi tiến công Lâm Ấp lấy được rất nhiều của quý kỳ lạ thì từ thời điểm cuối thời Tây Hán là năm 25 Công nguyên vẹn cho tới khi Đàn Hoà Chi tiến công Lâm Ấp đợt loại nhất năm 436 là rộng lớn 400 năm. Trong khi tê liệt theo đòi phương pháp tính của Nguyễn Duy Hinh thì Lý Thanh là đời loại tám, như thế kể từ cụ tổ thứ nhất thanh lịch nước Việt Nam cho tới Lý Thanh ko cho tới 250 năm, thế thì ko thể liên minh với Đàn Hoà Chi năm 436 được. Từ cụ tổ thứ nhất thanh lịch nước Việt Nam cho tới vua Lý Tắc ko cần 11 đời hoặc 7 đời, tuy nhiên là 17 đời. Có năng lực số lượng 7 này sai vị mạng in dán kể từ 17 trở thành 7, tựa như tình huống Ngô Mây sinh vào năm 1919 in thiếu sót trở thành 1929 (đã được chỉnh lý bên trên báo QĐND số đi ra ngày 31 mon 12 năm 2006) hoặc mái ấm Mạc cướp mái nhà Lê năm 1527 lại in 1517. Đại Việt sử ký toàn thư[7][8] thì chép: "Tổ tiên là kẻ Bắc, cuối thời Tây Hán khổ sở vì thế việc tiến công dẹp mới mẻ rời thanh lịch ở khu đất phương Nam, được bảy đời thì trở thành người Nam" chứ không cần nói đến việc Lý Tắc là bảy đời.
Theo thần sắc[9] chép về Lý Thiên chỉ, anh trai Lý Tắc là ở xã Dịch Vọng Tiền (Cầu Giấy, Hà Nội) như sau: "Giáp Tăng Phúc xã Dịch Vọng Tiền thời buổi này, xưa vốn liếng là trang Tỉnh Thái Bình. Đất ở trên đây phẳng phiu, sông ở trên đây vô đuối cây trồng xanh rớt tươi tắn tuy nhiên sầm uất, phong tục hóa học phác hoạ tuy nhiên cứng cáp. Trong ấp sở hữu ông Lý Thiên chỉ luôn luôn thao tác làm việc thiện, ngày tối thắp mùi hương thờ thượng đế, rộng lớn lòng thực hiện điều phúc, quăng quật của tu tạo nên đền rồng miếu..." [10]
Về quê nhà Lý Tắc, những mối cung cấp tư liệu ghi không giống nhau. Đại Việt sử ký toàn thư và Lịch triều hiến chương loại chí ghi ông là kẻ Tỉnh Thái Bình, phủ Long Hưng. Theo Khâm quyết định Việt sử thông giám cương mục thì "tên Tỉnh Thái Bình bịa đặt kể từ thời Đường (618–907), còn Long Hưng bịa đặt kể từ thời Trần (1225–1400)," như thế gọi Tỉnh Thái Bình và Long Hưng là gọi theo đòi thương hiệu trong tương lai bịa đặt. Các sử gia mái ấm Nguyễn xác lập Long Hưng nằm trong Tỉnh Thái Bình và nhận định rằng quê Lý Tắc nằm trong Tỉnh Thái Bình. Việt Nam sử lược ghi rằng phủ Long Hưng nằm trong tỉnh Sơn Tây (cũ). Các mái ấm nghiên cứu và phân tích lúc này đã cho thấy rằng: thời Bắc nằm trong, tỉnh Tỉnh Thái Bình lúc này vẫn chính là biển cả. Tên gọi Tỉnh Thái Bình thời Bắc nằm trong ở trong tầm vùng Sơn Tây (Hà Nội) [11]. Tại điểm này còn có nhiều đền rồng thờ Lý Tắc và những người dân khăng khít với ông như Triệu Túc, Phạm Tu, Lý Phật Tử.
Nhân kỷ niệm 1.470 năm (542–2012) ngày cuộc khởi nghĩa Lý Tắc nở rộ, ngày 6 mon 10 thời điểm năm 2012 bên trên Hà Nội Thủ Đô, Hội Khoa học tập Lịch sử nước Việt Nam và Ủy Ban Nhân Dân tỉnh Thái Nguyên tổ chức triển khai Hội thảo khoa học tập "Một số yếu tố về Vương triều Tiền Lý và quê nhà của vua Lý Nam Đế" đã lấy đi ra tóm lại vua Lý Nam Đế sở hữu quê gốc ở thôn Cổ Pháp, xã Tiên Phong, thị trấn Phổ Yên, tỉnh Thái Nguyên.[12][13]
Tuổi thơ Của Lý Bí[sửa | sửa mã nguồn]
Lý Tắc sinh ngày 12 mon 9 năm Quý Mùi (17 mon 10 năm 503). Lý Tắc tài năng, được Thứ sử Giao Châu là Vũ Lâm hầu Tiêu Tư (蕭諮) mái ấm Lương mời mọc đi ra thực hiện chức Giám quân ở Đức châu (huyện Đức Thọ, tỉnh tỉnh Hà Tĩnh ngày nay).[5] Nhưng bởi bất bình với những quan tiền lại đô hộ gian ác, Lý Tắc quăng quật quan tiền, về quê, chiêu binh mãi mã ngăn chặn cơ quan ban ngành đô hộ.
Đánh xua đuổi quân Lương và Lâm Ấp[sửa | sửa mã nguồn]
Khởi nghĩa xua đuổi Tiêu Tư[sửa | sửa mã nguồn]
Được nhiều người hưởng trọn ứng, lực lượng của Lý Tắc vững mạnh. Tù trưởng ở Chu Diên (Đan Phượng, Hà Nội) là Triệu Túc nằm trong con cái là Triệu Quang Phục phục tài đức của ông nên đang được đem quân nhập với đạo quân của ông. Tinh Thiều, một người xuất sắc kể từ chương, từng cho tới kinh kì mái ấm Lương van được lựa chọn thực hiện quan tiền, tuy nhiên chỉ được mang đến chức "gác cổng thành" nên quăng quật về Giao Châu theo đòi Lý Tắc. Bên cạnh đó vô lực lượng của Lý Tắc còn tồn tại một võ tướng mạo là Phạm Tu đang được ngoài 60 tuổi hạc. Thần phả còn ghi nhận thêm thắt những tướng mạo theo đòi gom Lý Tắc là Trịnh Đô, Tam Cô, Lý Công Tuấn hoặc hay còn gọi là Đào Công Tuấn.[14]
Lý Tắc link với những châu phụ cận nằm trong ngăn chặn Tiêu Tư. Cuối năm 541, Lý Tắc đầu tiên cất binh chống mái ấm Lương, khí thế cực mạnh. Theo sách Lương thư của Trung Quốc, Tiêu Tư liệu thế ko chống nổi quân Lý Tắc, cần sai người đem của nả cho tới hối lộ mang đến Lý Tắc và để được buông tha chạy bay về Quảng Châu[15]. Quân của Lý Tắc xâm lăng lấy trở thành Long Biên.
Tuy Tiêu Tư đang được quăng quật chạy tuy nhiên Lý Tắc mới chỉ trấn áp được vùng Bắc Sở nước Việt Nam lúc này, những châu phía phái nam vẫn còn đấy vô tay mái ấm Lương. Tháng 4 năm 542, Lương Vũ Đế sai Thứ sử Việt châu là Trần Hầu, Thứ sử La châu là Ninh Cự, Thứ sử An châu là Úy Trí, Thứ sử Ái châu là Nguyễn Hán nằm trong hợp ý binh tiến công Lý Tắc. Nhưng Lý Tắc đang được dữ thế chủ động đi ra quân tiến công trước, phá vỡ lực lượng quân Lương ở phía phái nam, thực hiện mái ấm toàn cỗ Giao Châu.[16]
Đánh lùi cuộc phản công của phòng Lương[sửa | sửa mã nguồn]
Đầu thế kỉ VI, mái ấm Lương đô hộ Giao Châu. Chính quyền đô hộ phân chia lại VN thành: Giao Châu (đồng vị và trung du Bắc bộ), Ái Châu (Thanh Hóa), Đức Châu, Lợi Châu, Minh Châu (Nghệ An – Hà Tĩnh) và Hoàng Châu (Quảng Ninh).
Cuối năm 542, Lương Vũ Đế lại sai loại sử Giao Châu là Tôn Quýnh, Thứ sử Tân Châu là Lư Tử Hùng thanh lịch đàn áp. Tôn Quýnh và Lư Tử Hùng e thế mạnh mẽ của Lý Tắc nên không đủ can đảm tiến bộ quân, van khất cho tới ngày thu năm tiếp theo. Thứ sử Quảng Châu Trung Quốc là Hoán (theo Trần thư là Tiêu Ánh) ko mang đến, Tiêu Tư cũng cổ động giục, nên Quýnh và Hùng buộc cần tiến bộ quân.
Được tin cẩn quân Lương lại tiến bộ thanh lịch, Lý Tắc dữ thế chủ động đem quân đi ra buôn bán hòn đảo Hợp Phố đón tiến công. Tôn Quýnh và Lư Tử Hùng tiếp cận Hợp Phố, bị quân Lý Tắc vượt qua, mươi phần bị tiêu diệt cho tới sáu, bảy phần, quân tan chảy.
Chiến thắng này gom Lý Tắc trấn áp toàn cỗ Giao Châu, tức là miền Bắc Sở và Bắc Trung Sở nước Việt Nam thêm vào đó quận Hợp Phố (khu vực thị trấn Hợp Phố TP. Hồ Chí Minh Bắc Hải tỉnh Quảng Tây và buôn bán hòn đảo Lôi Châu tỉnh Quảng Đông, Trung Quốc hiện nay nay).[17]
Đánh xua đuổi Lâm Ấp[sửa | sửa mã nguồn]
Trong khi Lý Tắc bận ứng phó với mái ấm Lương ở phía Bắc thì bên trên phía phái nam, vua Lâm Ấp sở hữu ý nhòm ngó Giao Châu.
Biên giới thân thuộc Giao Châu và Lâm Ấp khi này là sản phẩm núi Hoành Sơn. Tháng 5 năm 543, vua Lâm Ấp Rudravarman I đem quân xâm cướp quận Nhật Nam và tiến bộ cho tới quận Cửu Đức. Lý Nam Đế sai Phạm Tu nuốm quân vô phái nam tiến công Lâm Ấp.
Sử sách ko tế bào miêu tả rõ rệt biểu diễn trở nên trận tiến công này, chỉ ghi sơ lược: Phạm Tu tiến bộ quân vô Nam quấy tan quân Lâm Ấp ở Cửu Đức khiến cho vua Lâm Ấp cần quăng quật chạy.[18]
Xem thêm: kawaki trong boruto là ai
Có chủ kiến nhận định rằng người chuồn tiến công Lâm Ấp là Lý Phục Man chứ không cần cần Phạm Tu và đấy là nhì vị tướng mạo không giống nhau; lại sở hữu chủ kiến nhận định rằng chủ yếu Phạm Tu là Lý Phục Man, vì thế sở hữu công tiến công Lâm Ấp tuy nhiên được ban chúng ta Lý, thay tên Phục Man (chinh phục người Man).[19]
Dựng nước Vạn Xuân[sửa | sửa mã nguồn]
| Loạt bài Lịch sử Việt Nam |
| ||||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||||||||||||||||||||||||||
Năm 544, mon giêng, Lý Tắc tự động xưng là Nam Việt Đế, đăng vương, bịa đặt niên hiệu là Thiên Đức (đức trời), lập trăm quan tiền, gọi là nước là Vạn Xuân thể hiện nay mong ước rằng xã tắc truyền cho tới muôn thuở. Ông đóng góp đô ở vùng cửa ngõ sông Tô Lịch (Hà Nội), dựng năng lượng điện Vạn Thọ thực hiện điểm triều hội, xây dựng triều đình với nhì ban văn, võ và lấy Triệu Túc thực hiện Thái phó, Tinh Thiều hàng đầu ban văn, Phạm Tu hàng đầu ban võ.
Hiện sở hữu một vài xích míc về kinh kì của Lý Nam Đế. Một số mối cung cấp nhận định rằng Lý Nam Đế đóng góp đô ở trở thành Long Biên.[20] Tuy nhiên thời buổi này phần lớn thừa nhận kinh kì của Lý Nam Đế là 1 tòa trở thành được xây ở cửa ngõ sông Tô Lịch (thuộc Hà Nội Thủ Đô ngày nay)[21]. Hiện ni bên trên xã Hạ Mỗ thị trấn Đan Phượng (tức thị trấn Chu Diên xưa) còn dấu vết trở thành Ô Diên của Hậu Lý Nam Đế.[22]
Chạy về động Khuất Lão[sửa | sửa mã nguồn]
Năm 545, mon 5, mái ấm Lương mang đến Dương Phiêu (hay Dương Thiệu) thực hiện Thứ sử Giao Châu, Trần tì Tiên[23] thực hiện tư mã, đem quân xâm lấn, lại sai Thứ sử Định Châu là Tiêu Bột hội với Phiêu ở Giang Tây.[24]
Trần tì Tiên đem quân chuồn trước. Khi quân của tì Tiên cho tới Giao Châu, Lý Nam Đế đem phụ thân vạn quân đi ra kháng cự, bị bại ở Chu Diên, lại bại ở cửa ngõ sông Tô Lịch, tướng mạo Tinh Thiều, Phạm Tu tử trận. Ông chạy về trở thành Gia Ninh (Phong Châu cũ, thời buổi này nằm trong xã Thanh Đình, TP. Hồ Chí Minh Việt Trì, tỉnh Phú Thọ). Quân Lương xua đuổi theo đòi vây tiến công.
Tháng Giêng năm 546, Trần tì Tiên tiến công lấy được trở thành Gia Ninh. Lý Nam Đế chạy vô khu đất người Lạo ở Tân Xương. Quân Lương đóng góp ở cửa ngõ sông Gia Ninh.
Sau một thời hạn tụ hội và gia tăng lực lượng. Tháng 8, ông đem nhì vạn quân kể từ vô khu đất Lạo đi ra đóng góp ở hồ nước Điển Triệt (xã Tứ Yên, thị trấn Sông Lô, tỉnh Vĩnh Phúc ngày nay), đóng góp nhiều thuyền đậu chật cả mặt mũi hồ nước. Quân Lương e, cứ đóng góp lại ở cửa ngõ hồ nước không đủ can đảm tiến bộ vô. Đêm hôm ấy nước sông lên mạnh, dưng cao bảy thước, tràn ụp vô hồ nước. Trần tì Tiên nhân tê liệt đem quân theo đòi làn nước tiến bộ trước vô. Quân Vạn Xuân ko chống bị, vì vậy vỡ vạc.
Lý Nam Đế cần lùi lưu giữ ở vô động Khuất Lão, ông ủy mang đến con cái Thái phó Triệu Túc là Tả tướng mạo Triệu Quang Phục lưu giữ việc nước, điều quân chuồn tiến công tì Tiên.
Ngày ni, những sử gia vô Hội Khoa học tập Lịch sử nước Việt Nam đang được thống nhất xác lập địa điểm động Khuất Lão nằm trong địa phận xã Văn Lương, thị trấn Tam Nông, tỉnh Phú Thọ.[25][26]
Qua đời[sửa | sửa mã nguồn]
Năm 548, ngày trăng tròn (ngày Tân Hợi) mon 3 (tức ngày 13 tháng tư dương lịch), Lý Nam Đế ở động Khuất Lão nhiều ngày bị nhiễm lam chướng, đau đớn tắt hơi. Ông ở ngôi được năm năm (543–548), lâu 46 tuổi hạc. Theo sách Việt Nam văn minh sử cương của Lê Văn Siêu dẫn một vài mối cung cấp tư liệu cổ, Lý Nam Đế ở nhiều ngày vô động, vì thế nhiễm lam chướng nên bị quáng gà nhì đôi mắt. Vì vậy đời sau cho tới ngày giỗ thông thường cần xướng thương hiệu những vật dụng lễ nhằm vua nghe thấy. Lại cũng theo đòi tư liệu này, sở hữu thuyết nhận định rằng ko cần Lý Nam Đế đau đớn bị tiêu diệt tuy nhiên vua bị người Lạo bội nghịch giết mổ sợ hãi. Tướng Lý Phục Man cũng rơi rụng theo đòi vua vì thế nàn này.[27]
Gia đình[sửa | sửa mã nguồn]
Anh trai: Lý Thiên Bảo
Cháu trai: Hậu Lý Nam Đế
Bình luận[sửa | sửa mã nguồn]
Theo sử gia Lê Văn Hưu:[28]
Xem thêm: em chỉ là người điên trong vườn hoa tình ái
- Binh pháp sở hữu câu: "Ba vạn quân đều mức độ, thiên hạ không có bất kì ai địch nổi". Nay Lý Tắc sở hữu 5 vạn quân tuy nhiên ko giữ vị nước, thế thì Tắc xoàng xĩnh tài thực hiện tướng mạo chăng? Hay là lính tráng mới mẻ họp ko thể tiến công được chăng? Lý Tắc cũng chính là bậc tướng mạo trung tài, đi ra trận tương khắc quân thù giành phần thắng ko cần là ko thực hiện được, tuy nhiên bị nhì đợt bại rồi bị tiêu diệt, vị rủi ro bắt gặp cần Trần tì Tiên là người xuất sắc sử dụng binh vậy.
Theo sử gia Ngô Sĩ Liên:[28]
- Tiền Lý Nam Đế dấy binh trừ bạo, xứng đáng là thuận đạo trời, thế tuy nhiên sau cùng cho tới nỗi tiêu vong, là vì thế trời ko mong muốn mang đến VN được bình trị chăng? Than ôi! Không chỉ vì thế bắt gặp cần tì Tiên là người xuất sắc sử dụng binh, mà còn phải bắt gặp khi nước sông đột ngột kéo lên trợ thế mang đến giặc, há chẳng cần cũng bởi trời hoặc sao?
Khâm quyết định Việt sử thông giám cương mục nhận xét:[29]
- Nam Đế mái ấm Lý cho dù ko địch nổi quân Lương, việc rộng lớn tuy rằng ko trở thành tuy nhiên đang được biết nhân thời dẫu vậy vùng dậy, tự động thực hiện giang sơn bản thân, đầy đủ muốn tạo thanh thế và ngỏ lối mang đến mái ấm Đinh, mái ấm Lý trong tương lai. Việc thực hiện của Lý Nam Đế há chẳng cần là hoặc lắm tê liệt sao!
Lưu danh[sửa | sửa mã nguồn]
Hầu không còn những TP. Hồ Chí Minh, thị xã bên trên từng toàn quốc đều phải có nhiều trên phố với cái brand name Lý Nam Đế. phần lớn ngôi trường học tập cũng khá được bịa đặt theo đòi cái brand name này.
Xem thêm[sửa | sửa mã nguồn]
- Nhà Tiền Lý
- Triệu Việt Vương
- Lý Thiên Bảo
- Phạm Tu
Tham khảo[sửa | sửa mã nguồn]
- ^ “Lý Nam Đế - 1 trong các 14 hero tiêu biểu vượt trội của dân tộc bản địa nước Việt Nam, người dân có công xây dựng nước Vạn Xuân”.
- ^ 大越史記全書/外紀卷之四, 維基文庫, truy vấn ngày 27 mon 7 năm năm ngoái.
- ^ “欽定越史通鑑綱目前編 • Khâm quyết định Việt sử thông giám cương mục chi phí biên (q.02”. Truy cập 5 mon 10 năm 2015.
- ^ Việt Nam sử lược/Quyển I/Phần II/Chương IV, Wikisource, truy vấn ngày 27 mon 7 năm năm ngoái.
- ^ a b c Viện Sử học tập, sách đang được dẫn, tr. 328.
- ^ Lịch sử Trung Quốc 5000 năm. Tác fake Lâm Hán Đạt, Tào Dư Chương. Trần Ngọc Thuân dịch. Nhà xuất bạn dạng Trẻ, 2004.
- ^ Đại Việt sử ký toàn thư giờ Việt: Tập 1. Trang. 178. Nhà xuất bạn dạng KHXH, 1993.
- ^ Ngoại kỷ toàn thư: Quyển 14. Tờ 14b.
- ^ "Hà Đông tỉnh, Hoài Đức phủ, Từ Liêm thị trấn, Dịch Vọng tổng, Dịch Vọng Tiền xã". AE.a2/60-VHN.
- ^ Văn bạn dạng vị Việt ngữ tư liệu AE.a2/60-VHN bởi TS Nguyễn Hữu Mùi dịch năm 2008.
- ^ Viện Sử học tập, sách đang được dẫn, tr. 325.
- ^ “Đã dò xét đi ra quê gốc của vua Lý Nam Đế?”. Bản gốc tàng trữ ngày 8 mon 10 năm 2012. Truy cập ngày 7 mon 10 năm 2012.
- ^ "Tìm quê hương" của vua Lý Nam Đế
- ^ Viện Sử học tập, sách đang được dẫn, tr. 334-335.
- ^ Viện Sử học tập, sách đang được dẫn, tr. 331.
- ^ Viện Sử học tập, sách đang được dẫn, tr. 337.
- ^ Phan Huy Lê, Trần Quốc Vượng, Hà Văn Tấn, Lương Ninh, sách đang được dẫn, tr. 159.
- ^ Viện Sử học tập, sách đang được dẫn, tr. 340.
- ^ Viện Sử học tập, sách đang được dẫn, tr. 339.
- ^ Trần Mạnh Thường (2013), Việt Nam văn hóa truyền thống & du lịch, Nhà Xuất bạn dạng Thông tấn, Thành phố Xì Gòn, trang 34.
- ^ Trương Hữu Quýnh (chủ biên), Phan Đại Doãn, Nguyễn Cảnh Minh (2007), Đại cương lịch sử hào hùng nước Việt Nam - Tập 1, Nhà Xuất bạn dạng giáo dục và đào tạo nước Việt Nam, Hà Nội Thủ Đô. Trang 92.:)
- ^ “Thành Ô Diên, Hà Nội”.
- ^ Trần tì Tiên là 1 tướng mạo xuất sắc nhất của phòng Lương khi bấy giờ, trong tương lai khi mái ấm Lương sụp ụp đang được vượt qua những sứ quân không giống nhằm lập nên mái ấm Trần. Xem thêm thắt K. Taylor "The birth of Vietnam".
- ^ Theo Trần thư và Tư trị thông giám là Tây Giang, nằm trong Quế Lâm.
- ^ Hội thảo khoa học tập Vua Lý Nam Đế với địa thế căn cứ động Khuất Lão, xã Văn Lương, thị trấn Tam Nông (Phú Thọ), báo Nhân dân ngày 26/10/2013.
- ^ Động Khuất Lão một địa điểm vô Lịch sử nước Việt Nam Lưu trữ 2016-08-28 bên trên Wayback Machine, Hà Mạnh Khoa, Tạp chí Khoa học tập xã hội nước Việt Nam, số 1(74) - năm trước.
- ^ Lê Văn Siêu, sách đang được dẫn, tr. 51. Một số thần phả lại nhận định rằng chủ yếu Lý Phục Man là Phạm Tu được cải chúng ta Lý của vua và sở hữu công tiến công Lâm Ấp nên gọi là Phục Man.
- ^ a b Đại Việt sử ký toàn thư, quyển 4
- ^ Khâm quyết định Việt sử thông giám cương mục, Tiền biên, quyển 4, tờ 7.
- Đại Việt sử ký toàn thư - Bản năng lượng điện tử.
- Khâm quyết định Việt sử Thông giám cương mục - Bản năng lượng điện tử, format PDF.
- Phan Huy Lê, Trần Quốc Vượng, Hà Văn Tấn, Lương Ninh (1991), Lịch sử nước Việt Nam, luyện 1, Nhà Xuất bạn dạng Đại học tập và giáo dục và đào tạo có trách nhiệm.
- Viện Sử học tập (2001), Lịch sử nước Việt Nam, luyện 1, Nhà Xuất bạn dạng Khoa học tập xã hội.
- Nguyễn Duy Hinh (2005), Văn minh Đại Việt, Nhà Xuất bạn dạng Văn hóa vấn đề.
- Lê Văn Siêu (2004), Việt Nam văn minh sử cương, Nhà Xuất bạn dạng Thanh niên.
- Viện Khoa học tập xã hội nước Việt Nam (2007), Tổng luyện Văn học tập nước Việt Nam, luyện 4, Nhà Xuất bạn dạng Khoa học tập xã hội.
Bình luận